ถอดบทเรียนหายนะ "ซีเซียม-137" แพร่กระจาย เสียชีวิต-เจ็บป่วยจำนวนมาก

ถอดบทเรียนหายนะ สารกัมมันตรังสี "ซีเซียม-137" แพร่กระจาย เมื่อกว่า 30 ปีที่แล้วในบราซิล พบคนเสียชีวิตและเจ็บป่วยจำนวนมาก

บทเรียนการแพร่กระจายของสารกัมมันตรังสี ซีเซียม-137

บีบีซี สื่อของประเทศอังกฤษนำเสนอบทเรียนการแพร่กระจายของสารกัมมันตรังสี ซีเซียม-137 เมื่อกว่า 30 ปีที่แล้วในบราซิล โดยอ้างอิงข้อมูลจากทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ พบคนเสียชีวิต และเจ็บป่วยจำนวนมาก จากเหตุการณ์ที่เริ่มจากคนเก็บขยะงัดคลินิกมะเร็ง

ย้อนกลับไปเมื่อ วันที่ 10 กันยายน พ.ศ.2530 ที่เมืองโกยาเนีย ทางภาคกลางของ ประเทศบราซิล เมืองที่อยู่ห่างจากกรุงบราซิเลีย เมืองหลวงของบราซิล ราว 200 กิโลเมตร  

คนเก็บขยะ 2 คนได้ลอบเข้าไปในคลินิกรักษาโรคมะเร็งร้างแห่งหนึ่ง โดยภายในคลินิกมีเครื่องมือแพทย์หลายชิ้น รวมถึงเครื่องบำบัดด้วยรังสีสำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็ง ซึ่งคนเก็บขยะได้ขโมยอุปกรณ์บำบัดด้วยรังสีไป

คนเก็บขยะงัดอุปกรณ์รังสีออกมาและพบแคปซูลที่ทำจากเหล็กและตะกั่วอยู่ภายใน จึงนำไปขายที่ร้านของเก่า เมื่อเจ้าของร้านของเก่ารับซื้อไปแล้ว ได้สังเกตเห็นว่า แคปซูลส่องแสงสีฟ้าในเวลากลางคืน จึงนำไปอวดกับเพื่อนบ้านและญาติ ๆ เพราะมองว่ามันสวยงามเหมือนอัญมณี

จากนั้น เจ้าของร้านของเก่างัดแงะแคปซูลออกมา หินขนาดจิ๋วมากมาย ขนาดเท่ากับเม็ดข้าว มีสีฟ้าและเรืองแสงได้ หาสัมผัสแรงเกินไป หินจะกลายเป็นผุยผง เขาแจกจ่ายมันให้เพื่อนและญาติในเวลาต่อมา ซึ่งแท้จริงแล้ว หินเหล่านั้น คือ ซีเซียม-137 ขนาด 19 กรัม 

เริ่มป่วยอย่างไม่ทราบสาเหตุ

บีบีซี รายงานอ้างอิง รายงานของทบวงการพลังงานประมาณูระหว่างประเทศ ที่เผยแพร่ออกมาในปี พ.ศ.2531 ยืนยันว่า คนเก็บขยะเริ่มป่วยอย่างไม่ทราบสาเหตุ หลังจากพบแคปซูล 3 วัน โดยในวันที่ 13 ก.ย. เริ่มอาเจียนออกมา วันถัดมาเริ่มมีอาการท้องเสีย มือข้างหนึ่งมีอาการบวม และไปหาหมอในวันที่ 15 ก.ย.

ส่วนฝ่ายเจ้าของร้านขายของเก่า ครอบครัว และเพื่อน หลังงัดแคปซูลออกมา ก็พากันลูบคลำผง และนำไปแปะตามผิวหนังเพราะคิดว่าสวยเหมือนกากเพชร จากนั้นก็เริ่มล้มป่วยด้วยอาการคล้ายๆ กัน คือ ท้องเสีย อาเจียน มีไข้สูง และผมร่วง

ภรรยาเจ้าของร้านของเก่าสงสัยว่าอาจเป็นเพราะผงสีฟ้านี้ จึงนำใส่ถุงพลาสติกนั่งรถโดยสารประจำทางไปสถานีอนามัยท้องถิ่น 

แพทย์ประจำวิเคราะห์เบื้องต้นเชื่อว่าเป็นสารกัมมันตรังสี จึงเรียกนักฟิสิกส์ให้มาตรวจสอบโดยใช้อุปกรณ์ตรวจจับกัมมันตรังสี และพบแคปซูลดังกล่าว รวมถึงพบว่ามีสารกัมมันรังสีกระจายทั่วพื้นที่แล้ว จึงรีบติดต่อรัฐบาลท้องถิ่น และคณะกรรมการนิวเคลียร์แห่งบราซิล

พบคนเสียชีวิตและเจ็บป่วยจำนวนมาก

ตลอด 16 วัน นับแต่วัตถุซีเซียม-137 ถูกขโมยออกมาจากคลินิก มีผู้ถูกกัมมันตรังสีปนเปื้อนนับร้อยคน เสียชีวิต 4 คน ต้องรักษาตัวในโรงพยาบาล 249 คน และผู้คนกว่า 100,000 คน ต้องเฝ้าระวัง ความหวาดกลัวลุกลามไปยังรัฐใกล้เคียง อย่างรัฐโกยาช อีกด้วย

หลายจากนั้น มีผู้เสียชีวิตจากโรคมะเร็งที่เชื่อมโยงกับกัมมันตรังสีอีก 3 คนในชุมชน รวมถึงเจ้าของร้านขายของเก่า 

ส่วนสารซีเซียม-137 และสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ที่ปนเปื้อนกัมมันตรังสี รวมน้ำหนักกว่า 6,000 ตัน ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า เฟอร์นิเจอร์ ส่วนของอาคาร แม้กระทั่งดิน ได้ถูกบรรจุใส่ถังและตู้คอนเทนเนอร์เหล็ก ฝังกลบลงในบ่อ

ข้อมูลและภาพจาก TNN ช่อง 16