จีนปฏิเสธใช้กลยุทธ์กับดักหนี้ แต่กำลังช่วยแอฟริกาหลุดกับดักความยากจน

นายหวัง อี้ ระบุว่า โครงการสินเชื่อที่จีนให้กับหลายชาติในแอฟริกานั้น ก็เพื่อผลประโยชน์ร่วมกัน ไม่ได้เป็นเงื่อนไขแลกเปลี่ยน กับการอ่อนข้อทางการค้าและการทูตแก่จีนแต่อย่างใด  และผู้ที่กล่าวหาเช่นนั้น เพราะไม่อยากเห็นแอฟริกามีการพัฒนา

---ทูตพิเศษแห่งจงอยแห่งแอฟริกา---

เคนยาเป็นจุดหมายปลายางที่ 2 ของหวัง อี้ ในการเยือน 3 ชาติแอฟริกาในครั้งนี้ หลังจากเพิ่งไปเยือนเอริเทรีย และก่อนจะเดินทางต่อไปยังโคโมโรส

เอริเทรียเข้าร่วมแผนยุทธศาสตร์เส้นทางสายไหมใหม่ 'หนึ่งแถบ หนึ่งเส้นทาง' ของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ผู้นำจีน เมื่อเดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว โดยหลายประเทศในแอฟริกาที่เข้าร่วมโครงการนี้ ได้กู้ยืมเงินจีนรวมหลายหมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เพื่อพัฒนาระบบสาธารณูปโภค

ขณะเดียวกัน หวัง อี้ ยังเสนอที่จะแต่งตั้งทูตพิเศษประจำ 'จงอยแห่งแอฟริกา' (Horn of Africa) เพื่อสนับสนุนความพยายามสร้างสันติภาพในพื้นที่ โดยเคนยากำลังทำหน้าที่คนกลางไกล่เกลี่ยความขัดแย้งในสงครามกลางเมืองเอธิโอเปีย

ภูมิภาคนี้ยังเผชิญสถานการณ์ความไม่สงบและไร้เสถียรภาพในเซาท์ซูดาน ซึ่งจีนเข้าไปลงทุนจำนวนมากในอุตสาหกรรมน้ำมัน รวมถึงภัยคุกคามจากกลุ่มติดอาวุธในโซมาเลีย ซึ่งเมื่อเกิดสถานการณ์รุนแรงแล้ว เหตุการณ์มักจะลุกลามบานปลายเข้าไปในเคนยา ซึ่งจีนเข้าไปลงทุนไว้มากเช่นกัน

นอกจากนี้ ผลประโยชน์ของจีนในภูมิภาคดังกล่าว ยังมาจากท่าเรือขนาดใหญ่ในจีบูติ ประเทศเล็ก ๆ ซึ่งตั้งอยู่บนเส้นทางขนส่งทางเรือที่สำคัญอีกด้วย

---จีนเป็นคู่ค้ารายใหญ่กับทุกประเทศแอฟริกา---

ปัจจุบัน จีนเป็นประเทศคู่ค้ารายใหญ่ที่สุดของแทบทุกประเทศในแอฟริกา มูลค่าการค้าโดยตรงระหว่างกันสูงกว่า 200,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 6.7 ล้านล้านบาท เมื่อปี 2019

จีนถือเป็นผู้ปล่อยสินเชื่อรายใหญ่ที่สุดให้กับเคนยา รองจากธนาคารโลก และให้การสนับสนุนด้านการพัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานหลายโครงการ ที่ใช้งบประมาณมหาศาล

หนึ่งในนั้นคือ เส้นทางรถไฟสายมาดารากา ฟรีดอม เอ็กซ์เพรส ระยะทางยาว 472 กิโลเมตร เชื่อมระหว่างกรุงไนโรบีกับเมืองบอมบาซา เมืองใหญ่อันดับ 2 และเป็นเมืองท่าสำคัญริมชายฝั่งทางตะวันออกเฉียงใต้ของเคนยา

โดย 90% ของงบประมาณลงทุนราว 3,200 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ หรือ ราว 107,458 ล้านบาทมาจากจีน

---กับดักหนี้สิน---

การที่จีนเข้าไปลงทุนมูลค่ามหาศาล รวมทั้งให้หลายชาติในแอฟริกากู้ยืมเงิน ทำให้หลายฝ่าย โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาวิจารณ์ ว่าเป็นการสร้างกับดักหนี้ หรือ เพิ่มภาระหนี้สินให้กับประเทศเหล่านั้น ในระดับที่ไม่สามารถจัดการได้

นายหวัง อี้ ถือโอกาสระหว่างการแถลงข่าวร่วมกับ เรย์เชล โอมาโม รัฐมนตรีต่างประเทศเคนยา ปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าว

หวัง อี้ ระบุว่า การที่รัฐบาลจีนมีโครงการสินเชื่อให้กับหลายประเทศในแอฟริกานั้น ก็เพื่อผลประโยชน์ร่วมกัน ไม่ได้เป็นเงื่อนไขแลกเปลี่ยนกับการยินยอม หรืออ่อนข้อทางการค้าและการทูต ตามที่ถูกกล่าวหาจากบุคคลบางกลุ่ม ที่มีเจตนาแอบแฝงและไม่ต้องการเห็นแอฟริกามีการพัฒนา หากมีกับดักในแอฟริกา มันคือ 'กับดักความยากจน' และ 'กับดักแห่งความล้าหลัง' ซึ่งทั้งสองสิ่งนี้ควรถูกกำจัดโดยเร็วที่สุด

พร้อมระบุว่า 80% ของเจ้าหนี้ต่างประเทศของเคนยาเป็นสถาบันการเงินระหว่างประเทศ และเงินที่กู้จากจีนส่วนใหญ่เป็นเงินกู้เงื่อนไขผ่อนปรน ขณะที่โครงการความร่วมมือระหว่างจีนกับเคนยาทั้งหมดได้รับการวางแผนอย่างถี่ถ้วน เพื่อนำประโยชน์มาสู่ประชาชนเคนยาและส่งเสริมการพัฒนาและฟื้นฟูประเทศ

---เคนยาไม่ต้องการให้ชาติตะวันตกมาสอน---

ด้านประธานาธิบดี อูฮูรู เคนยัตตา ของเคนยา ยกย่องความร่วมมือกับจีน ระหว่างการเยี่ยมชมโรงงานผลิตน้ำมันแห่งใหม่ในมอมบาซากับนายหวัง อี้ ว่า

การเป็นหุ้นส่วนของเคนยากับจีนไม่ได้มีพื้นฐานมาจากที่จีนบอกกับเราว่าเราต้องการอะไร แต่เป็นการร่วมมือระหว่างมิตรที่ทำงานร่วมกัน เพื่อให้สอดคล้องกับวาระทางเศรษฐกิจและสังคมของเคนยา

นอกจากนี้ เคนยาไม่ต้องการการสั่งสอน แต่ต้องการพันธมิตรที่ช่วยให้ประเทศบรรลุผลตามที่ต้องการ

รัฐมนตรีต่างประเทศจีนยังระบุด้วยว่า จีนพร้อมที่จะทำงานร่วมกับประเทศที่เป็นมิตรอื่น ๆ เพื่อช่วยให้แอฟริกาฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว ขจัดความยากจนเพื่อสร้างอนาคตที่ดีกว่าร่วมกัน

—————
แปล-เรียบเรียง: สุภาพร เอ็ลเดรจ
ภาพ: Reuters