จิตแพทย์เตือน 7 คำพูดเป็นพิษ ที่พ่อแม่พูดกับลูก"โดยไม่รู้ตัว"

คุณเคยเจอแบบไหนบ้าง?

1. “ทำไมไม่เป็นเหมือนพี่/น้อง/ลูกคนอื่นบ้าง?”

การเปรียบเทียบลูกกับคนอื่น ทำให้พวกเขารู้สึกว่าตัวเองไม่ดีพอ และพยายามทำทุกอย่างเพื่อให้ได้รับการยอมรับ ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาการเห็นคุณค่าในตนเอง (Low Self-Esteem) และภาวะซึมเศร้า งานวิจัยพบว่าเด็กที่เติบโตมากับการเปรียบเทียบตนเองกับพี่น้องหรือเพื่อน มีแนวโน้มพัฒนา Anxiety Disorder และ Self-Doubt สูงกว่าคนทั่วไปถึง 35%

2. “ก็รู้อยู่ว่าทำไม่ได้ ยังจะลองอีกทำไม?”

การบอกลูกว่าพวกเขาทำไม่ได้ตั้งแต่แรก ทำให้พวกเขาไม่กล้าลองสิ่งใหม่ ๆ และพัฒนา Growth Mindset ไม่ได้ เด็กที่ได้ยินคำพูดแบบนี้บ่อย ๆ มักมีแนวโน้มเป็น “Learned Helplessness” หรือภาวะที่พวกเขารู้สึกว่าพยายามไปก็ไม่มีประโยชน์ นักจิตวิทยาพบว่าเด็กที่ได้รับการส่งเสริมให้พยายามและเรียนรู้จากความล้มเหลว มีแนวโน้มที่จะประสบความสำเร็จมากกว่าเด็กที่ถูกบอกว่า “ทำไม่ได้” ถึง 40%

3. “เลิกทำตัวอ่อนแอได้แล้ว!”

การบอกให้ลูก “เลิกอ่อนแอ” ทำให้พวกเขารู้สึกว่าความรู้สึกเศร้าหรืออ่อนแอเป็นเรื่องผิด ส่งผลให้พวกเขาเก็บกดอารมณ์และไม่เรียนรู้วิธีจัดการความเครียดอย่างเหมาะสม เด็กที่ถูกห้ามไม่ให้แสดงอารมณ์ มักพัฒนาเป็นผู้ใหญ่ที่มีปัญหาการจัดการอารมณ์ และมีแนวโน้มเป็นโรควิตกกังวลและภาวะซึมเศร้าสูงขึ้นถึง 50%

4. “พ่อ/แม่เหนื่อยขนาดนี้ เพราะต้องเลี้ยงแก!”

คำพูดแบบนี้ทำให้เด็กคิดว่าตัวเองเป็นภาระของพ่อแม่ และอาจทำให้พวกเขาพยายามทำทุกอย่างเพื่อให้ได้รับความรัก ซึ่งอาจนำไปสู่ People-Pleasing Behavior หรือภาวะที่พวกเขารู้สึกว่าต้องทำให้ทุกคนพอใจตลอดเวลา งานวิจัยพบว่าเด็กที่เติบโตมากับพ่อแม่ที่ใช้คำพูดเชิงโทษ มักมีแนวโน้มเป็นผู้ใหญ่ที่มีปัญหาความสัมพันธ์และขาดความมั่นใจในตัวเอง

5. “ถ้าไม่ทำดี จะไม่รักแล้วนะ”

การใช้ความรักเป็นเครื่องมือควบคุมลูก ทำให้พวกเขารู้สึกไม่มั่นคงในความสัมพันธ์ และมีแนวโน้มจะพัฒนาเป็นคนที่กลัวการถูกทอดทิ้ง (Fear of Abandonment) เด็กที่โตมากับพ่อแม่ที่ใช้ “เงื่อนไขความรัก” มีแนวโน้มจะมีปัญหาทางจิตใจ เช่น Anxiety และ Avoidant Attachment สูงกว่าคนทั่วไปถึง 60%

6. “เธอนี่มันไม่ได้เรื่องเลย!”

การถูกบอกซ้ำๆ ว่า “ไม่ได้เรื่อง” ทำให้เด็กเริ่มเชื่อว่าตัวเองไม่มีความสามารถ ส่งผลให้พวกเขามีแนวโน้มที่จะหลีกเลี่ยงความท้าทาย และไม่กล้าลองสิ่งใหม่ๆ นักจิตวิทยาพบว่า Self-Talk ที่เป็นลบเกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้า และทำให้โอกาสประสบความสำเร็จลดลงกว่า 30%

7. “อย่าถามเยอะ น่ารำคาญ!

เด็กที่ถูกปิดกั้นไม่ให้ตั้งคำถาม มักเติบโตขึ้นเป็นคนที่ไม่กล้าแสดงความคิดเห็น หรือไม่กล้าคิดนอกกรอบ งานวิจัยพบว่าเด็กที่ได้รับการส่งเสริมให้ตั้งคำถาม มีแนวโน้มที่จะเป็นผู้ใหญ่ที่มีความคิดสร้างสรรค์และประสบความสำเร็จสูงกว่าถึง 50%