ก่อนหน้านี้นักวิทยาศาสตร์มีความเชื่อมั่นว่าดาวอังคารในอดีตเคยมีน้ำอย่างอุดมสมบูรณ์ สะท้อนได้จากร่องรอยทางธรณีวิทยา เช่น ช่องทางน้ำหลากขนาดใหญ่ หุบเขาแม่น้ำโบราณ และแร่ธาตุที่ก่อตัวขึ้นจากน้ำในสถานะของเหลว
อย่างไรก็ตาม ต้นเหตุที่ทำให้ดาวอังคารสูญเสียน้ำและกลายสภาพเป็นดาวเคราะห์แห้งแล้งเช่นปัจจุบัน ยังคงเป็นประเด็นที่นักวิทยาศาสตร์ถกเถียงกันอย่างต่อเนื่อง ล่าสุด สมมติฐานที่เสนอว่าดาวอังคารอาจเก็บกักน้ำจำนวนมหาศาลไว้ใต้พื้นผิว กำลังเผชิญกับความท้าทายครั้งใหม่ โดยมีข้อสังเกตว่าน้ำเหลวอาจไม่ได้ถูกซ่อนอยู่ใต้เปลือกโลกของดาวอังคารเลยก็เป็นได้
วันที่ 6 มีนาคมที่ผ่านมา บรูซ จาโคสกี้ (Bruce Jakosky) นักวิจัยอาวุโสจากมหาวิทยาลัยโคโลราโดโบลเดอร์ (University of Colorado Boulder) และอดีตหัวหน้านักวิจัยภารกิจสำรวจบรรยากาศของดาวอังคารและวิวัฒนาการ หรือ MAVEN ขององค์การ NASA ได้เผยแพร่จดหมายวิชาการในวารสาร Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) เพื่อแสดงข้อโต้แย้งต่อทฤษฎีดังกล่าว โดยระบุว่ามีคำอธิบายอื่นที่เป็นไปได้
“เราคาดหวังว่าจะมีน้ำหรือน้ำแข็งในเปลือกโลกของดาวอังคาร” บรูซ จาโคสกี้ กล่าวในแถลงการณ์ “แต่การตรวจจับและประเมินปริมาณน้ำที่แท้จริงยังคงเป็นเรื่องท้าทายอย่างยิ่ง ทั้งนี้ มีความสำคัญต่อการทำความเข้าใจว่าดาวอังคารมีน้ำมากเพียงใดและประวัติศาสตร์น้ำบนดาวเคราะห์ดวงนี้เป็นอย่างไร”
สรุปข่าว
ภารกิจ InSight และน้ำใต้ดินบนดาวอังคาร
ก่อนหน้านี้ในปี 2024 ทีมวิจัยที่นำโดยวอห์น ไรท์ (Vaughan Wright) จากสถาบันสมุทรศาสตร์สคริปปส์ (Scripps Institution of Oceanography) มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย (University of California, San Diego) พบว่า เปลือกโลกชั้นกลางของดาวอังคาร ซึ่งประกอบด้วยหินอัคนีที่แตกร้าวและอิ่มตัวด้วยน้ำ สามารถอธิบายด้วยข้อมูลจากภารกิจยาน InSight ขององค์การนาซา (NASA)
ยาน InSight ซึ่งเริ่มปฏิบัติภารกิจในปี 2018 ได้ทำการวัดกิจกรรมภายในของดาวอังคาร เช่น คลื่นไหวสะเทือน อุณหภูมิ และพลวัตของแก่นดาว เพื่อทำความเข้าใจโครงสร้างภายในของดาวอังคารอย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้น การวิเคราะห์ข้อมูลแผ่นดินไหวในระดับความลึก 10 ถึง 12 กิโลเมตรใต้พื้นผิว
การเก็บข้อมูลของยาน InSight Lander ที่มาของภาพ NASA/JPL-Caltech
ทีมวิจัยของวอห์น ไรท์ สร้างแบบจำลองธรณีวิทยาและประเมินว่าหากนำน้ำในเปลือกโลกมาปูเรียบทั่วทั้งดาวอังคาร น้ำจะมีความหนาอยู่ที่ประมาณ 1 ถึง 2 กิโลเมตร หรือ 0.62 ถึง 1.24 ไมล์ ซึ่งเรียกว่า Global Equivalent Layer (GEL) เพื่อเปรียบเทียบ มวลน้ำของโลกในรูปแบบเดียวกันจะมีความหนาเฉลี่ยประมาณ 3.6 กิโลเมตร ซึ่งส่วนใหญ่เก็บอยู่ในมหาสมุทร
ยานอวกาศ InSight Lander ที่มาของภาพ NASA/JPL-Caltech
โดยทางด้านของบรูซ จาโคสกี้ (Bruce Jakosky) แสดงความเห็นโต้แย้งว่า แม้แนวทางและการวิเคราะห์ของทีมวอห์น ไรท์ (Vaughan Wright) จะมีความสมเหตุสมผล แต่ผลลัพธ์จากแบบจำลองดังกล่าวยังเปิดโอกาสให้เกิดข้อสรุปอื่นได้ ตัวอย่างเช่น แบบจำลองของวอห์น ไรท์ ระบุว่า ความอิ่มตัวของน้ำในเปลือกโลกชั้นกลางอยู่ในระดับใกล้ หมายความว่าช่องว่างในหินแทบทั้งหมดเต็มไปด้วยน้ำเหลว ซึ่งสามารถอธิบายพฤติกรรมของคลื่นไหวสะเทือนที่ InSight ตรวจจับได้
บรูซ จาโคสกี้ (Bruce Jakosky) และทีมวิจัยเสนอว่า ช่องว่างดังกล่าวอาจเต็มไปด้วยน้ำแข็งหรืออาจเป็นเพียงช่องว่างเปล่า ไม่จำเป็นต้องมีน้ำเหลวอย่างที่สมมติฐานเดิมระบุไว้ ทั้งนี้ ข้อมูลจากยาน InSight ไม่สามารถยืนยันการมีอยู่ของน้ำเหลวได้อย่างชัดเจน แต่ก็ไม่สามารถตัดความเป็นไปได้นี้ออกไปเช่นกัน
บรูซ จาโคสกี้ ประเมินว่า ปริมาณน้ำทั้งหมดที่อาจมีอยู่ในเปลือกโลกของดาวอังคาร หากกระจายอย่างสม่ำเสมอบนพื้นผิว อาจอยู่ในช่วง 0 ถึง 2 กิโลเมตร หรือ 0 ถึง 1.24 ไมล์ ซึ่งต่ำกว่าการประมาณการเดิมของวอห์น ไรท์ และเปิดทางให้เกิดความเป็นไปได้ที่กว้างขึ้น เช่น อาจเป็นน้ำที่ไม่อยู่ในสถานะของเหลว อาจเป็นน้ำแข็ง หรือช่องว่างที่ว่างเปล่า ก็เป็นไปได้
อย่างไรก็ตาม การสำรวจด้วยยานอวกาศในอนาคตอาจช่วยระบุขอบเขตของปริมาณน้ำบนดาวอังคารได้แม่นยำยิ่งขึ้น ด้วยการศึกษาคุณสมบัติของเปลือกโลกดาวอังคารโดยตรง ปัจจุบันประเด็นเรื่องน้ำบนดาวอังคารยังคงเป็นข้อถกเถียงสำคัญในวงการวิทยาศาสตร์ และรอการค้นพบใหม่ที่จะไขปริศนานี้ต่อไป
ที่มาข้อมูล : https://www.space.com/the-universe/mars/what-happened-to-all-the-water-on-mars-the-debate-continues
ที่มารูปภาพ : NASA
พีรพรรธน์ เชื้อจีน