มนุษย์มักมองว่าชีวิตเป็นสิ่งมหัศจรรย์และเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เท่าที่นักวิทยาศาสตร์ทราบในตอนนี้ โลกเป็นเพียงดาวเคราะห์ดวงเดียวที่สามารถรองรับชีวิตได้ ซึ่งในปัจจุบันคาดว่าส่วนใหญ่มีต้นกำเนิดจากสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวประเภทโพรคาริโอต (Prokaryote)
อย่างไรก็ตาม นักวิทยาศาสตร์ยังคงค้นหาแหล่งกำเนิดของสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่า LUCA (Last Universal Common Ancestor) หรือ บรรพบุรุษร่วมสุดท้ายของสิ่งมีชีวิตทั้งหมดบนโลก ซึ่งหมายถึงสิ่งมีชีวิตที่เป็นต้นกำเนิดของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดที่เราพบในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นแบคทีเรีย อาร์เคีย และยูคารีโอต ซึ่งอาจมีอยู่ในที่อื่นนอกเหนือจากโลกของเรา
และด้วยความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ในปัจจุบัน เช่น ยานสำรวจอย่างเพอร์เซเวียแรนซ์ (Perseverance) และคิวริออซิตี (Curiosity) ได้ตรวจพบหลักฐานที่บ่งชี้ว่าครั้งหนึ่งดาวอังคารอาจมีสภาพที่เอื้อต่อการดำรงชีวิต แม้ปัจจุบันดาวเคราะห์สีแดงนี้เป็นเพียงทะเลทรายอันรกร้าง ปราศจากสิ่งมีชีวิตที่เห็นได้ชัด
ดาวเคราะห์อื่น ๆ ในระบบสุริยะก็มีข้อจำกัดในการดำรงชีวิต ดาวพุธร้อนจัด ดาวศุกร์มีชั้นบรรยากาศเป็นพิษ ส่วนดาวเคราะห์ชั้นนอกส่วนใหญ่ประกอบด้วยก๊าซ อย่างไรก็ตาม ดวงจันทร์ของดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์ เช่น ยูโรปาและเอนเซลาดัส มีมหาสมุทรน้ำใต้เปลือกน้ำแข็ง ซึ่งอาจเป็นแหล่งกำเนิดของโมเลกุลอินทรีย์ที่จำเป็นต่อการกำเนิดชีวิต
สรุปข่าว
ก่อนทศวรรษ 1960 นักวิทยาศาสตร์เคยเชื่อว่าชีวิตสามารถดำรงอยู่ได้เฉพาะในสภาพแวดล้อมที่คล้ายโลกเท่านั้น เช่น มีน้ำ อุณหภูมิที่เหมาะสม และค่า pH เป็นกลาง อย่างไรก็ตาม การค้นพบสิ่งมีชีวิตสุดขั้ว (Extremophiles) ที่สามารถดำรงชีวิตในสภาพแวดล้อมรุนแรง เช่น น้ำพุร้อน อุณหภูมิเยือกแข็ง หรือแรงดันสูงใต้มหาสมุทร ได้เปลี่ยนแปลงแนวคิดนี้ไปโดยสิ้นเชิง
ในทศวรรษ 1980 นักวิทยาศาสตร์แบร์รี่ มาร์แชล (Barry Marshall) และโรบิน วาร์เรน (Robin Warren) ได้ค้นพบแบคทีเรียเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร (Helicobacter pylori) ซึ่งสามารถอยู่รอดในกระเพาะอาหารของมนุษย์ที่มีความเป็นกรดสูง ด้วยการใช้แฟลกเจลลา (Flagella) หรืออวัยวะเคลื่อนที่ที่มีลักษณะเป็นเส้นยาวคล้ายแส้ เพื่อเคลื่อนที่และเอนไซม์ยูรีเอสเพื่อปรับสภาพแวดล้อมรอบตัว เชื้อชนิดนี้สามารถเติบโตและขยายพันธุ์ในสภาวะที่เคยถูกมองว่าเป็นไปไม่ได้สำหรับชีวิต
การค้นพบจุลชีพที่สามารถอยู่รอดในสภาพแวดล้อมรุนแรงบนโลก หรือแม้กระทั่งในกระเพาะอาหารของมนุษย์ บ่งชี้ให้เห็นว่าอาจมีสิ่งมีชีวิตที่สามารถดำรงอยู่บนดาวอังคารหรือดวงจันทร์น้ำแข็งในระบบสุริยะ และแม้แต่บนดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะอีกกว่า 5,500 ดวงที่ถูกค้นพบ ปัจจุบัน การศึกษาเหล่านี้ช่วยขยายขอบเขตของสิ่งที่เรามองว่า "เอื้อต่อการดำรงชีวิต" และเปิดโอกาสให้มนุษย์ค้นพบรูปแบบชีวิตใหม่ที่อาจแตกต่างจากที่เรารู้จัก
สิ่งมีชีวิตบนดาวอังคารที่มนุษย์ใฝ่ฝันถึง อาจมีลักษณะคล้ายกับแบคทีเรียเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร (Helicobacter pylori) มากกว่าที่เคยคาดคิด และแนวคิดเรื่องสิ่งมีชีวิตต่างดาวอาจเริ่มต้นจากการทำความเข้าใจจุลชีพที่อาศัยอยู่ภายในตัวเราเอง อย่างไรก็ตาม นี่เป็นเพียงข้อสันนิษฐานเท่านั้น ปัจจุบันยังไม่มีการค้นพบสิ่งมีชีวิตบนดาวอังคาร
ที่มาข้อมูล : Space / María Rosa Pino Otín
ที่มารูปภาพ : Reuters
พีรพรรธน์ เชื้อจีน