"เรา" คือส่วนหนึ่งของวิกฤต? เปิดมุมชีวิต "คนเก็บขยะ-คนกวาดถนน" สะท้อนปัญหาขยะล้นเมือง

ทีมข่าว TNN หวังว่าบทความนี้จะช่วยสร้างการตระหนักรู้และการเปลี่ยนแปลงทัศนคติของสังคมต่อกลุ่มแรงงานเหล่านี้

วิกฤตขยะเป็นปัญหาใหญ่ที่ส่งผลกระทบต่อหลายๆ ประเทศทั่วโลก หนึ่งในกลุ่มคนที่ต้องเผชิญกับปัญหานี้โดยตรงคือ ‘คนเก็บขยะ’ กลุ่มคนที่มักถูกมองข้ามและไม่ค่อยได้รับการยกย่องจากสังคม แต่ทว่ามีบทบาทสำคัญในการจัดการขยะ

‘คนเก็บขยะ’ มีบทบาทสำคัญในการจัดการขยะ พวกเขารับผิดชอบในการเก็บขยะจากถนน บ้านเรือน และสถานประกอบการต่างๆ นำไปยังสถานที่จัดการขยะ การทำงานของพวกเขาช่วยให้สภาพแวดล้อมในชุมชนสะอาดและปลอดภัยขึ้น คนเก็บขยะมักเผชิญกับปัญหาต่างๆ ในการทำงาน

‘คนเก็บขยะ’ ต้องทำงานในสภาพแวดล้อมที่ยากลำบากและเสี่ยงต่ออันตราย พวกเขาต้องเผชิญกับขยะที่สกปรก เต็มไปด้วยเชื้อโรค และอาจมีอันตรายจากสารเคมี การสัมผัสกับสภาพแวดล้อมที่เป็นอันตรายเช่นนี้อย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้คนเก็บขยะมีความเสี่ยงสูงต่อการเป็นโรคทางระบบหายใจ โรคผิวหนัง และโรคมะเร็ง ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตของพวกเขา

นอกจากนี้ ‘คนเก็บขยะ’ มักได้รับค่าจ้างที่ต่ำ ไม่มีสวัสดิการที่เพียงพอ และต้องทำงานหนัก ทำให้พวกเขามีความยากลำบากในการจัดการชีวิตประจำวัน ขาดความมั่นคงทางเศรษฐกิจ และไม่สามารถดำรงชีวิตได้อย่างมีคุณภาพ สิ่งเหล่านี้ส่งผลต่อศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของพวกเขา เนื่องจากสังคมมักมองว่าคนเก็บขยะเป็นคนชั้นต่ำและไร้ค่า

กวาดถนน-เก็บขยะ "งานหนัก" เงินน้อย "เสี่ยงตาย" บนท้องถนน

บทความนี้ขอมุ่งเน้นไปที่ ชีวิตบนความเสี่ยง ของ ‘คนเก็บขยะ-คนกวาดถนน’  ซึ่งเป็น โซ่ข้อสุดท้าย ที่เชื่อมต่อกับประชาชน  พวกเขาทำงานหนักเพื่อรักษาความสะอาดของเมืองหลวง  แต่ได้รับ เงินเดือนน้อย และ ขาดสวัสดิการ ที่เพียงพอ  ยิ่งไปกว่านั้น  พวกเขายังเผชิญกับ ความเสี่ยงจากอุบัติเหตุ อยู่เสมอ

ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร  เคยกล่าวถึงความสำคัญของการดูแลลูกจ้างที่เป็นผู้น้อย เงินเดือนน้อย ซึ่งเป็นโซ่ข้อสุดท้ายที่เชื่อมเราเข้ากับประชาชน หากพวกเขาไม่มีกำลังใจไปทำงานให้ประชาชน นโยบายดีก็ไม่สามารถทำให้ดีขึ้นได้ 

“…ช่วยดูแลลูกจ้างที่เป็นผู้น้อย เงินเดือนน้อยให้ดี เพราะเขาเป็นโซ่ข้อสุดท้าย ที่เชื่อมเราเข้ากับประชาชน …ต่อให้เรามีนโยบายดี แต่ถ้าโซ่ข้อสุดท้ายเขาไม่มีกำลังใจไปทำงานให้ประชาชน เราไม่มีทางทำให้ดีขึ้นได้…โซ่ข้อนี้สำคัญไม่น้อยกว่าโซ่ข้ออื่น ๆ ที่ต้องดูแล” ชัชชาติ สิทธิพันธุ์   ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร กล่าว 

ปัจจุบัน กรุงเทพมหานครมีลูกจ้างประจำและลูกจ้างชั่วคราวทั้งสิ้น 28,122 ราย โดยเป็นลูกจ้างประจำ 17,901 ราย แบ่งเป็นด้านเก็บขนมูลฝอย 7,489 ราย กวาด 6,029 ราย สวนสาธารณะ 3,492 ราย และสิ่งปฏิกูล 891 ราย และลูกจ้างชั่วคราว 10,221 ราย แบ่งเป็นด้านเก็บขนมูลฝอย 3,710 ราย กวาด 3,811 ราย สวนสาธารณะ 2,096 ราย และสิ่งปฏิกูล 604 ราย

ในส่วนของค่าตอบแทน พนักงานทั่วไป (เก็บขนมูลฝอย) มีเงินเดือนเริ่มต้นที่ 8,690 บาทต่อเดือน และกรณีใช้เครื่องจักรเบาหรือขับรถ มีเงินเดือนเริ่มต้นที่ 9,400 บาทต่อเดือน 

ส่วนอาสาสมัครงานบริการสาธารณะประเภทชักลากมูลฝอยในชุมชนได้รับค่าตอบแทน 150 บาทต่อวัน โดยปฏิบัติงาน 15 วันต่อเดือน คิดเป็นค่าตอบแทน 27,000 บาทต่อปี  อ้างอิง https://pr-bangkok.com/?p=35906

ลูกจ้างชั่วคราว จะได้รับสวัสดิการพื้นฐานจากกองทุนประกันสังคม เช่น การดูแลรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วยหรือประสบอุบัติเหตุ และสามารถเบิกค่ารักษาพยาบาลให้แก่ครอบครัวได้ ขณะที่ลูกจ้างประจำจะมีสวัสดิการเหมือนข้าราชการ โดยเงินเดือนสูงสุดอยู่ที่ 21,000 บาท และหากเสียชีวิตจะได้รับเงินค่าทำศพ 3 เท่าของเงินเดือนสุดท้าย

นอกจากเรื่องค่าตอบแทนและสวัสดิการแล้ว ลูกจ้างชั่วคราวยังมีโอกาสก้าวหน้าในการทำงาน โดยสามารถเลื่อนขั้นเป็นลูกจ้างประจำได้ หากมีความประพฤติที่ดี ขยันหมั่นเพียร และมีอายุงานตามที่กำหนด 

สถิติสะท้อน "ความเสี่ยง" พนักงาน ‘เก็บขยะ-กวาดขยะ’ เสียชีวิตเฉลี่ยปีละ 1 คน 

กทม. เผยข้อมูลน่าตกใจ พนักงานเสียชีวิตระหว่างปฏิบัติหน้าที่ด้านรักษาความสะอาดเมือง เฉลี่ยปีละ 1 ราย แม้ตัวเลขจะลดลงจากอดีต แต่ยังถือว่าสูงมาก สะท้อนความเสี่ยงอันตรายที่พนักงานกวาดถนนและเก็บขยะต้องเผชิญ

ข้อมูลที่น่าตกใจ ในปี 2565 พบว่ามีพนักงานเก็บขยะเสียชีวิตถึง 3 ราย ซึ่งถือว่าเป็นจำนวนที่สูงมาก สะท้อนให้เห็นถึงความเสี่ยงและอันตรายที่พนักงานกวาดถนนและเก็บขยะต้องเผชิญในระหว่างปฏิบัติหน้าที่

ตัวเลขนี้ชี้ให้เห็นถึงประเด็นที่น่าเป็นห่วง และควรมีการเร่งรัดหามาตรการป้องกันและดูแลความปลอดภัยของเจ้าหน้าที่เหล่านี้อย่างจริงจัง

การสูญเสียเจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติหน้าที่เพื่อรักษาความสะอาดเมือง ถือเป็นความสูญเสียอันยิ่งใหญ่สำหรับสังคม กทม. ควรเร่งดำเนินการหามาตรการป้องกันและดูแลความปลอดภัยของเจ้าหน้าที่เหล่านี้อย่างจริงจัง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์สลดใจขึ้นอีก

ชะลอความเร็ว ขับขี่ด้วยความระมัดระวัง ให้ความสำคัญกับชีวิต

'คนเก็บขยะ-คนกวาดถนน' คือกลุ่มอาชีพที่มีความเสี่ยงสูงในการปฏิบัติงาน โดยเฉพาะเรื่องการจราจรและการเกิดอุบัติเหตุ เนื่องจากพวกเขาต้องทำงานอยู่กลางถนนสาธารณะ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีการจราจรคับคั่งและมีความเสี่ยงสูง

ดังนั้น ประชาชนผู้ใช้รถใช้ถนนควรมีส่วนร่วมในการช่วยสร้างความปลอดภัยให้กับ 'คนเก็บขยะ-คนกวาดถนน' โดยการชะลอความเร็วและขับขี่ด้วยความระมัดระวัง เพื่อลดโอกาสการเกิดอุบัติเหตุ และให้ความสำคัญต่อชีวิตของพวกเขาเสมอ

การร่วมกันปฏิบัติเช่นนี้ จะช่วยลดความเสี่ยงและอันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับ 'คนเก็บขยะ-คนกวาดถนน' ซึ่งถือเป็นบุคลากรที่มีความสำคัญต่อการรักษาความสะอาดและสิ่งแวดล้อมของเมืองให้ยังคงอยู่ในสภาพที่ดี

ย้อนดูปริมาณขยะมูลฝอยในกรุงเทพมหานคร

จากข้อมูลของกรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ปริมาณขยะมูลฝอยที่กรุงเทพมหานครจัดเก็บมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่อง โดยมีรายละเอียดดังนี้

ปี พ.ศ. 2566

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น: 12,748.00 ตัน/วัน (4.65 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่นำกลับมาใช้ประโยชน์: 3,940.00 ตัน/วัน (1.44 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่ถูกกำจัดถูกต้อง: 8,808.00 ตัน/วัน (3.21 ล้านตัน/ปี)

ปี พ.ศ. 2565

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น: 12,890.00 ตัน/วัน (4.70 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่นำกลับมาใช้ประโยชน์: 3,840.00 ตัน/วัน (1.40 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่ถูกกำจัดถูกต้อง: 9,050.00 ตัน/วัน (3.30 ล้านตัน/ปี)

ปี พ.ศ. 2564

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น: 12,214.00 ตัน/วัน (4.46 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่นำกลับมาใช้ประโยชน์: 3,564.00 ตัน/วัน (1.30 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่ถูกกำจัดถูกต้อง: 8,650.00 ตัน/วัน (3.16 ล้านตัน/ปี)

ปี พ.ศ. 2563

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น: 12,281.70 ตัน/วัน (4.48 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่นำกลับมาใช้ประโยชน์: 3,675.50 ตัน/วัน (1.34 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่ถูกกำจัดถูกต้อง: 8,609.20 ตัน/วัน (3.14 ล้านตัน/ปี)

ปี พ.ศ. 2562

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น: 13,583.48 ตัน/วัน (4.96 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่นำกลับมาใช้ประโยชน์: 3,029.98 ตัน/วัน (1.11 ล้านตัน/ปี)

· ปริมาณขยะมูลฝอยที่ถูกกำจัดถูกต้อง: 10,553.50 ตัน/วัน (3.85 ล้านตัน/ปี)

ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา กรุงเทพมหานครประสบความสำเร็จ ในการจัดการขยะมูลฝอย โดยลดปริมาณขยะลงได้กว่า 835 ตันต่อวัน และเพิ่มการนำขยะกลับมาใช้ประโยชน์ได้มากขึ้นถึง 910 ตันต่อวัน  

พนักงานเก็บขยะ คนกวาดถนน และผู้ปฏิบัติงานเบื้องหลังทุกคน คือ ฮีโร่ ที่แท้จริงของกรุงเทพมหานคร พวกเขาอาจไม่เคยได้รับการกล่าวถึง แต่ผลงานของพวกเขาปรากฏชัดในทุกซอกทุกมุมของเมืองหลวง ทุกเช้าตรู่ พวกเขาลุกขึ้นมาทำงาน ฝ่าแดดฝ่าฝน เพื่อรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของเมือง ความทุ่มเทและเสียสละของพวกเขาไม่เพียงสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับกรุงเทพฯ แต่ยังสร้างแรงบันดาลใจให้พวกเราทุกคนร่วมกันดูแลรักษาบ้านเมืองให้น่าอยู่ยิ่งขึ้น

*** ข้อมูลโดยประมาณ***  อ้างอิง กทม

   

งานเก็บขนและกำจัดขยะมูลฝอยในกทม. ตกอยู่ภายใต้ความรับผิดชอบของพนักงานกวาดขยะและพนักงานเก็บขยะ ซึ่งเป็นกลุ่มอาชีพที่มีความสำคัญต่อการรักษาความสะอาดและสิ่งแวดล้อมของเมือง พวกเขาทำงานอย่างหนักเพื่อเก็บกวาดขยะอย่างสม่ำเสมอ ทั้งในย่านชุมชน ถนนสาธารณะ และพื้นที่อื่นๆ ที่มีการสะสมของขยะ

การคัดแยกขยะ: ก้าวเล็กๆ ที่ช่วยให้คนเก็บขยะมีภาระน้อยลง

ในยุคที่ปัญหาขยะกลายเป็นวิกฤตระดับโลก 'คนเก็บขยะ' มีบทบาทสำคัญในการจัดการปัญหานี้  อย่างไรก็ตาม ประชาชนสามารถร่วมแบ่งเบาภาระของคนเก็บขยะได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างง่ายๆ นั่นคือ 'การคัดแยกขยะ'

เมื่อเราคัดแยกขยะก่อนทิ้ง จะส่งผลให้คนเก็บขยะสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยงจากการสัมผัสกับขยะที่อาจเป็นอันตราย และมีเวลาเพื่อดูแลสุขภาพของตัวเองมากขึ้น

นอกจากนี้ การคัดแยกขยะ ยังส่งผลดีต่อสิ่งแวดล้อมโดยรวมด้วย เพราะขยะที่ถูกคัดแยกสามารถนำกลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ ช่วยลดปริมาณขยะที่ต้องกำจัด และลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ

การปรับตัวเพียงเล็กน้อยของเราสามารถช่วยให้คนเก็บขยะทำงานได้ง่ายขึ้น และได้รับการดูแลคุ้มครองอย่างที่ควรจะเป็น นับเป็นก้าวเล็กๆ ที่จะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่ในอนาคต

ร่วมเปลี่ยนมุมมอง ส่งรอยยิ้ม ยกย่อง 'คนเก็บขยะ' พลังสำคัญสร้างเมืองน่าอยู่

ประชาชนสามารถเปลี่ยนมุมมองในการมองเห็น 'คนเก็บขยะ-คนกวาดถนน' โดยมองว่าพวกเขาเป็นบุคคลที่มีความสำคัญและมีบทบาทต่อสังคม ด้วยการยกย่อง ให้ความเคารพ และทักทายพวกเขาด้วยรอยยิ้ม อีกทั้งหลีกเลี่ยงการดูถูก เหยียดหยาม หรือใช้คำพูดที่ไม่เหมาะสม

ประชาชนสามารถสนับสนุนการทำงานของ 'คนเก็บขยะ-คนกวาดถนน' ได้ โดยการคัดแยกขยะ รีไซเคิล และทิ้งขยะให้ถูกต้อง เพื่อลดภาระงานและความเสี่ยงของพวกเขา รวมถึงการบริจาคสิ่งของจำเป็น เช่น เสื้อผ้า อาหาร หรือน้ำดื่ม

นอกจากนี้ ประชาชนยังสามารถร่วมกิจกรรมจิตอาสา ช่วยเหลือ และทำความสะอาดพื้นที่สาธารณะ เพื่อแสดงให้เห็นถึงความใส่ใจและให้คุณค่ากับ 'คนเก็บขยะ-คนกวาดถนน' ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการรักษาสภาพแวดล้อมและความสะอาดของเมือง

ภาพ : กทม. / Getty Images 
อ้างอิง กรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร / สำนักงานประชาสัมพันธ์ กทม. / ประกาศเปิดรับสมัครและคัดเลือกบุคคลเข้าเป็นลูกจ้างชั่วคราว 

เรียบเรียงโดย : ยศไกร รัตนบรรเทิง บรรณาธิการ TNN