อายุยืนยาวอย่างมีสุขภาพดี ไม่เจ็บไม่ป่วย ไม่มีโรคประจำตัว เป็นความฝันของใครหลายคน แต่ไม่ใช่สิ่งที่จะทำได้ง่ายๆ เลย ด้วยปัจจัยการดำรงชีวิตมากมาย แต่การศึกษาล่าาสุด ไขรหัสความลับของการอยู่ได้ถึงอายุ 70 ปี แบบไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ ทำได้ง่ายมากด้วยการเน้นทานอาหารจากพืช และหลีกเลี่ยงอาหารที่ผ่านการแปรรูป
การศึกษาขนาดใหญ่ที่มีผู้เข้าร่วมมากกว่า 1 แสนคน
งานวิจัยนี้ซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร Nature Medicine ได้วิเคราะห์อาหารของประชากรกว่า 105,000 คนในช่วงวัยกลางคน
ผู้เข้าร่วมกลุ่มนี้อายุระหว่าง 39 ถึง 69 ปี ถูกเลือกจากฐานข้อมูลของบุคลากรทางการแพทย์ 2 แห่ง ในปี 1986 ถึง 2016
นอกจากการประเมินความแข็งแรงทางจิตใจและร่างกาย นักวิจัยยังคัดกรองโรคเรื้อรัง 11 โรค รวมถึงมะเร็ง เบาหวาน โรคหลอดเลือดสมอง โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง และโรคพาร์กินสัน
นักวิจัย พบว่า เมื่ออายุ 70 ปี มีน้อยกว่า 10 เปอร์เซนต์ ที่ประสบความสำเร็จในการ "มีสุขภาพดีเมื่อสูงวัย" ซึ่งหมายถึง พวกเขายังมีความจำยังคงดี ไม่เป็นโรคซึมเศร้า หรือโรคเรื้อรังร้ายแรง และสามารถทำกิจกรรมทางกายพื้นฐานได้ เช่น การขึ้นบันไดหรือถือของชำ
กุญแจสำคัญของคนเหล่านี้ คือ การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพซึ่งเพิ่มโอกาสที่ผู้เข้าร่วมจะบรรลุเป้าหมายนั้น
โดยอาหารเพื่อสุขภาพ รวมถึงอาหารเมดิเตอร์เรเนียนและอาหารที่เน้นพืชเป็นหลักอย่างเคร่งครัด และอาหารที่ออกแบบมาเพื่อลดการอักเสบหรือความดันโลหิตโดยเฉพาะ
เหตุผลที่เราต้องสนใจการมีสุขภาพที่ดีเมื่ออายุมาก ไม่เพียงแค่เหตุผลของการมีอายุยืนยาวเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการรักษาสุขภาพที่ดีในช่วงปลายของชีวิตด้วย
สรุปข่าว
ทำไมการเลือกทานอาหารถึงเป็นเรื่องสำคัญ?
"กินอย่างไรก็จะเป็นเช่นนั้น" ถ้าอยากมีสุขภาพที่ดี ก็ต้องเลือกกินอาหารที่ดี เป็นเรื่องพื้นฐานที่ทุกคนต่างก็รู้ดีอยู่แล้ว
ซึ่งความเชื่อมโยงระหว่างอาหารเพื่อสุขภาพและความเสี่ยงของโรคที่ลดลงเป็นประเด็นสำคัญที่โรเบิร์ต เอฟ. เคนเนดี จูเนียร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขและบริการมนุษย์ได้กล่าวถึง โดยเขาได้กล่าวโทษสารเติมแต่งในอาหารและการบริโภคอาหารแปรรูปซ้ำแล้วซ้ำเล่าว่าเป็นสาเหตุของอัตราโรคเรื้อรังที่เพิ่มขึ้นในสหรัฐอเมริกา
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ดัชนีการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพทางเลือก (Alternative Healthy Eating Index) ซึ่งเป็นอาหารที่ออกแบบมาเพื่อลดโรคเรื้อรัง มีความสัมพันธ์ที่แข็งแกร่งที่สุดกับการมีสุขภาพดีเมื่อสูงวัย ดัชนีนี้ให้คะแนนสูงแก่ผู้ที่บริโภคปลาในปริมาณน้อย ผักอย่างน้อยวันละ 5 ส่วน และผลไม้ทั้งลูกอย่างน้อยวันละ 4 ส่วน ในขณะที่ลดเนื้อแดง เครื่องดื่มที่มีน้ำตาล และน้ำผลไม้
แต่แนวทางการบริโภคอาหารในประเทศอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ อย่างเช่น สหรัฐอเมริกา ไม่ได้ปฏิบัติตามดัชนีนี้อย่างสมบูรณ์เท่าไหร่นัก
คำแนะนำการทานอาหารเพื่อสุขภาพ คือเน้นบริโภคผักอย่างน้อยวันละ 3 ส่วน และผลไม้อย่างน้อยวันละ 2 ส่วน รวมทั้งโปรตีนจากเนื้อไม่ติดมัน สัตว์ปีก ปลา ไข่ ถั่ว หรือถั่วเปลือกแข็ง
รูปแบบการทานอาหารทั้งหมดในการศึกษาชิ้นนี้ ส่งเสริมผัก ผลไม้ และธัญพืชไม่ขัดสีมากกว่าเนื้อแดงและเนื้อแปรรูป แต่มีความแตกต่างเล็กน้อย ตัวอย่างเช่น อาหารเมดิเตอร์เรเนียนเน้นไขมันดี เช่น น้ำมันมะกอก ปลา และถั่ว
ในขณะที่อาหาร Dietary Approaches to Stop Hypertension เน้นอาหารโซเดียมต่ำ อาหาร MIND ซึ่งเป็นการผสมผสานของสองอย่างนั้น สนับสนุนให้ผู้คนกินเบอร์รี่เพื่อส่งเสริมสุขภาพสมอง
จุฑาลักษณ์ แก้วปัญญา