รู้จักแผ่นเปลือกโลก (Tectonic Plate) และจุดอันตรายที่อาจเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหม่

การเกิดแผ่นดินไหวส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นบริเวณขอบของแผ่นเปลือกโลก ซึ่งเป็นจุดที่แผ่นต่าง ๆ เคลื่อนตัวมาชนกัน แยกออกจากกัน หรือเลื่อนผ่านกัน แรงเสียดทานและพลังงานที่สะสมอยู่ในหินบริเวณรอยต่อแผ่นเปลือกโลก และเมื่อมันถูกปลดปล่อยออกมาอย่างรวดเร็วทำให้เกิดการสั่นสะเทือนของพื้นดินซึ่งเราเรียกว่าแผ่นดินไหว

สำหรับประเทศไทยและเมียนมา แม้จะไม่ได้ตั้งอยู่บนขอบแผ่นเปลือกโลกโดยตรง แต่ก็อยู่ใกล้กับขอบแผ่นยูเรเซีย แผ่นอินเดีย และแผ่นฟิลิปปินส์ โดยเฉพาะในเขตภาคเหนือและภาคตะวันตกของไทยที่มีรอยเลื่อนสำคัญ เช่น รอยเลื่อนสะแกกรัง รอยเลื่อนแม่จัน และในเมียนมา เช่น รอยเลื่อนสะกาย (Sagaing Fault) ซึ่งมีศักยภาพในการเกิดแผ่นดินไหวระดับปานกลางถึงรุนแรงได้

จุดอันตรายที่อาจเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่

นักธรณีวิทยาได้เฝ้าระวังพื้นที่ที่มีแนวโน้มจะเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในอนาคต โดยเฉพาะบริเวณที่แผ่นเปลือกโลกหลายแผ่นบรรจบกัน เช่น ประเทศญี่ปุ่นซึ่งตั้งอยู่บนรอยต่อของแผ่นยูเรเซีย แปซิฟิก ฟิลิปปินส์ และอเมริกาเหนือ อีกจุดที่ต้องจับตามองคือรัฐแคลิฟอร์เนียของสหรัฐอเมริกา 

โดยเฉพาะรอยเลื่อนซานแอนเดรียสที่มีการเคลื่อนตัวต่อเนื่องมานาน และในประเทศอินโดนีเซียก็เป็นอีกพื้นที่เสี่ยงเนื่องจากอยู่ในแนว “วงแหวนไฟแปซิฟิก” เช่นเดียวกับตอนใต้ของชิลีและเปรูซึ่งแผ่นนาสกากำลังมุดตัวลงใต้แผ่นอเมริกาใต้ รวมถึงแนวเทือกเขาหิมาลัยบริเวณเนปาลและอินเดียตอนเหนือ ที่เกิดจากการชนกันของแผ่นอินเดียและยูเรเซียอย่างต่อเนื่อง

การศึกษาพฤติกรรมของแผ่นเปลือกโลกจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะสามารถช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจและคาดการณ์แนวโน้มของแผ่นดินไหวในอนาคต รวมถึงสามารถเตรียมการป้องกันและลดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นกับชีวิตและทรัพย์สินของประชาชนในพื้นที่เสี่ยงภัยได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น