"ค่าไฟฟ้า" ทำไมแพง? มีต้นทุนที่มาจากอะไร พร้อมเปิดวิธีคำนวณค่าไฟแบบง่าย

รู้หรือไม่? "ค่าไฟฟ้า" ทำไมแพง มีต้นทุนที่มาจากอะไรบ้าง พร้อมเปิดวิธีคำนวณค่าไฟแบบง่าย คลายข้อสงสัยหลังข่าวการปรับขึ้นค่าเอฟที (Ft) งวดเดือน ก.ย. - ธ.ค. 2565

สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน ให้ข้อมูลเกี่ยวกับ การคิดค่าไฟฟ้า และองค์ประกอบค่าไฟฟ้าตามโครงสร้างอัตราค่าไฟฟ้า หลังประชาชนเกิดความสงสัยกรณีที่มีการขึ้นค่าไฟฟ้า โดยปรับค่าเอฟที (Ft) งวดเดือน ก.ย. - ธ.ค. 2565 เพิ่มขึ้น 68.66 สตางค์ต่อหน่วย คิดเป็นค่า Ft เรียกเก็บงวดเดือน ก.ย. - ธ.ค. 2565 เท่ากับ 93.43 สตางค์ต่อหน่วย

องค์ประกอบค่าไฟฟ้าตามโครงสร้างอัตราค่าไฟฟ้า

1. ค่าไฟฟ้าฐาน ทบทวนทุก 3-5 ปี แบ่งเป็น

- ค่าก่อสร้างโรงไฟฟ้า สายส่งและสายจำหน่ายไฟฟ้า

- ค่าใช้จ่ายดำเนินงาน ผลตอบแทนที่เหมาะสม และภาษีเงินได้ 

- ค่าเชื้อเพลิง ค่าซื้อไฟฟ้า ค่าใช้จ่ายตามนโยบายรัฐ

2. ค่าไฟฟ้าผันแปร (Ft) ปรับทุก 4 เดือน เพื่อให้สะท้อนการเปลี่ยนแปลงของค่าใช้จ่ายที่อยู่เหนือการควบคุม

- ค่าเชื้อเพลิงและค่าซื้อไฟฟ้า ที่เปลี่ยนแปลงไปจากค่าไฟฟ้าพื้นฐาน

- ค่าใช้จ่ายตามนโยบายรัฐ

3. ค่าบริการรายเดือน ค่าใช้จ่ายในการให้บริการจำหน่ายไฟฟ้า เช่น การจดหน่วย การจัดพิมพ์ จัดส่งบิล และการบริการ

4. ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% 

วิธีคำนวณค่าไฟฟ้า

ค่าไฟฟ้าฐาน + ค่าไฟฟ้าผันแปร จะได้ผลลัพธ์ = A

จากนั้น นำผลลัพธที่ได้ (A) x กับจำนวนหน่วยไฟฟ้า จะได้ผลลัพธ์ = B

และนำผลลัพธ์ (B) + ค่าบริการรายเดือน + ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% จะได้ผลลัพธ์ = ค่าไฟฟ้าที่แท้จริง

โดยค่าไฟฟ้าที่จ่ายจะแบ่งเป็น 8 ประเภทหลัก ได้แก่ บ้านอยู่อาศัย, กิจการขนาดเล็ก, กิจการขนาดกลาง, กิจการขนาดใหญ่, กิจการเฉพาะอย่าง, องค์กรที่ไม่แสวงหากำไร, กิจการสูบน้ำเพื่อการเกษตร และผู้ใช้ไฟฟ้าชั่วคราว

เปิดปัจจัยสำคัญในการปรับค่าเอฟที (Ft) งวด ก.ย.-ธ.ค.2565

สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน ระบุว่า ปัจจัยสำคัญในการปรับค่า Ft งวดเดือน ก.ย. - ธ.ค. 2565 เพิ่มขึ้น 68.66 สตางค์ต่อหน่วย คิดเป็นค่า Ft เรียกเก็บงวดเดือน ก.ย. - ธ.ค. 2565 เท่ากับ 93.43 สตางค์ต่อหน่วย

1. ค่าเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้าสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ เนื่องจากประเทศต้องนำเข้าก๊าซธรรมชาติเเหลว (LNG) ในปริมาณที่เพิ่มขึ้น เพื่อทดแทนปริมาณ ก๊าซธรรมชาติในประเทศที่ลดลงในช่วงปลายสัมปทาน

และแหล่งก๊าซฯ พม่าไม่สามารถผลิตได้ตามกำลังการผลิตเดิม ประกอบกับสถานการณ์ความขัดแย้งระหว่างรัสเซีย-ยูเครน ทำให้ Spot LNG มีราคาแพงและผันผวน

2. อัตราแลกเปลี่ยนอยู่ที่ 34.40 บาทต่อเหรียญสหรัฐ อ่อนค่าลงจากประมาณการในงวดก่อนหน้า (พ.ค.-ส.ค. 65) ที่ประมาณการไว้ที่ 33.20 บาทต่อเหรียญสหรัฐ

*หมายเหตุ: ค่า Ft งวดเดือน ก.ย. - ธค. 65 ได้พิจารณาให้สะท้อนต้นทุน โดยยังไม่รวมที่ กฟผ. รับภาระต้นทุนแทนผู้ใช้ไฟฟ้าประมาณ 83,010 ล้านบาท

ปัจจัยอะไรที่มีผลให้ค่า Ft ปี 2565 -2566 มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น?

สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน เปิดเผยว่า สาเหตุหลักๆ มาจากสัดส่วนการใช้ Spot LNG ที่เพิ่มสูงขึ้น เพื่อทดแทนก๊าซธรรมชาติในอ่าวไทยและพม่าที่ปริมาณลดลงอย่างมีนัยสำคัญ รวมทั้งความผันผวนของ Spot LNG ในตลาดโลก สรุปได้ดังนี้

1. ปริมาณก๊าซธรรมชาติในประเทศที่ลดลงจากเดิม ทำให้ต้องนำเข้าก๊าซธรรมชาติเหลวแบบสัญญาจร (Spot LNG) เข้ามาเสริมหรือเดินเครื่องโรงไฟฟ้าด้วยน้ำมันเพื่อทดแทนปริมาณก๊าซที่ขาดและผันผวน ซึ่งมีราคาแพงกว่าก๊าซธรรมชาติในอ่าวไทย 

ดังนั้น การทดแทนก๊าซธรรมชาติในอ่าวไทยด้วย LNG หรือใช้นำมัน จะส่งผลให้ค่าเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ 

2. การผลิตก๊าซธรรมชาติจากพม่ามีแนวโน้มที่จะไม่สามารถผลิตได้ตามกำลังการผลิตเดิมและมีแนวโน้มที่จะลดลงอย่างต่อเนื่องในช่วงปลายปี 2565 และต้นปี 2566 ซึ่งอาจทำให้มีความต้องการนำเข้า LNG มากกว่า ที่ประมาณการไว้เดิม

3. สถานการณ์ผู้ผลิต LNG ชะลอการลงทุน เนื่องมาจากมีความต้องการใช้พลังงานน้อย ในช่วงสถานการณ์โควิด-19 ต่อมาในปลายปี 2564 หลายประเทศเริ่มฟื้นตัวทางเศรษฐกิจจากโควิด-19 ทำให้ความต้องการใช้ LNG มีมากกว่ากำลังการผลิตในตลาดโลก ส่งผลกระทบต่อราคาและการเจรจาสัญญาซื้อขาย LNG เริ่มตั้งแต่ปลายปี 2564 และต่อเนื่องตลอดปี 2565 และปี 2566

4. สถานการณ์ความขัดแย้งรัสเซีย-ยูเครน ทำให้รัสเซียลดหรือตัดการจ่ายก๊าซธรรมชาติทางท่อไปยังยุโรป ทำให้ความต้องการ LNG เพิ่มขึ้นอย่างมากในยุโรปและส่งผลกระทบทางอ้อมต่อราคา LNG ในตลาดเอชีย 

กกพ. ได้บริหารจัดการบนพื้นฐานของการบรรเทาผลกระทบต่อประชาชน โดยไม่กระทบต่อศักยภาพการให้บริการพลังงานของผู้ให้บริการหรือ กฟผ. โดยเป็นการปรับให้สะท้อนต้นทุนค่าเชื้อเพลิงที่เพิ่มขึ้นเท่าที่จำเป็น และยังยึดมั่นในการรักษาความมั่นคงและมีเสถียรภาพทางพลังงานของประเทศเป็นสำคัญ.

ข้อมูลจาก สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน

ภาพจาก MEA , TNN ONLINE