เสียงเพลงกับสมอง ความสัมพันธ์ตั้งแต่โบราณกาลของมวลมนุษยชาติ

คุณเคยไหม เวลาเศร้า ๆ ฟังเพลงเพราะที่เราชอบจะช่วยให้อารมณ์ดีขึ้น หรือเวลาเดินห้างสรรพสินค้าแล้วมีเพลงที่เราชอบเปิดขึ้นมา จะรู้สึกร่าเริงขึ้นมาแปลก ๆ สิ่งเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าเสียงเพลงน่าจะมีส่วนกระตุ้นความรู้สึกในสมองของเราได้

ที่มาของภาพ https://www.cmuse.org/five-curious-facts-about-music-and-brain-damage/

เพื่อศึกษาหาความเกี่ยวข้องระหว่างเสียงเพลงกับสมอง นักวิจัยจากประเทศฝรั่งเศสจึงได้ออกแบบการทดลอง โดยให้อาสาสมัคร 18 ราย ฟังเพลงทั้งหมด 8 เพลงที่ได้รับการคัดเลือกแล้วว่าสามารถกระตุ้นความรู้สึกผ่อนคลายของผู้ฟังได้ ในระหว่างนั้นนักวิจัยจะคอยบันทึกผลการทำงานของสมอง ด้วยเครื่องวัดคลื่นไฟฟ้าในสมองความละเอียดสูง (HD-EEG)

การตรวจวัดคลื่นไฟฟ้าสมองจะประเมินกระแสไฟฟ้าในสมองทั้ง 3 จุด ได้แก่ สมองส่วนหน้า (Orbitofrontal cortex) เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจและอารมณ์, สมองส่วนควบคุมการเคลื่อนไหว (Supplementary motor area) และสมองส่วนขมับขวา (Right temporal lobe) ทำงานเกี่ยวกับการรับเสียง

ปรากฏว่าสมองทั้ง 3 ส่วนเกิดคลื่นไฟฟ้าชนิดธีตา (Theta) อีกทั้งยังกระตุ้นการปล่อยสารสื่อประสาทโดปามีน (Dopamine) ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์แง่บวกและความรู้สึกดี ยิ่งเพลงที่ฟังทำให้ผู้ฟังเกิดความรู้สึกผ่อนคลายมากเท่าใด จะยิ่งมีคลื่นธีตาและโดปามีนเพิ่มขึ้นด้วย

ที่มาของภาพ https://www.introspective-hypnosis-asia.com/brainwaves.html

อนึ่ง คลื่นธีตาเป็นคลื่นสมองที่บ่งบอกถึงความผ่อนคลายในระดับลึก เช่นเดียวกับการทำสมาธิ การก่อเกิดคลื่นธีตาในสมองจะช่วยให้บุคคลนั้นมีความคิดสร้างสรรค์ เกิดอารมณ์สุข และช่วยเรียกคืนความทรงจำระยะยาวได้ดีขึ้น

แต่สิ่งที่นักวิจัยจากฝรั่งเศสค้นพบนี้ ยังมีเรื่องน่าสงสัยคาใจอยู่ เนื่องจากว่าโดยปกติแล้วโดปามีนที่สร้างขึ้นมาเพื่อตอบสนองความสุขนั้น มักจะถูกสร้างขึ้นตามพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิต เป็นต้นว่า มันจะหลั่งเมื่อเราได้กินอาหารหรือมีความรัก ทว่า เสียงเพลง คือสิ่งที่ถูกปรุงแต่งขึ้นมาจากภายนอก ไม่น่าจะส่งผลต่อการดำรงชีวิตใด ๆ ของมนุษย์ได้ แล้วเหตุใดจึงสามารถกระตุ้นการหลั่งโดปามีนในสมองได้ ?

ที่มาของภาพ https://blog.frontiersin.org/2020/11/03/neurological-basis-experiencing-chills-from-music/

นักวิจัยเชื่อว่าเสียงเพลงอาจจะมีบทบาทในการเชื่อมสัมพันธ์กับคนในกลุ่ม ตั้งแต่ในสมัยโบราณกาล มนุษย์อาจใช้เสียงเพลงในการระบุเอกลักษณ์ของสมาชิกในชนเผ่า แล้วสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน จึงเป็นเหตุว่าทำไมแต่ละคนจึงมีรูปแบบเพลงที่ชอบแตกต่างกันออกไป กระนั้น เพื่อตอบคำถามนี้ให้ชัดเจนขึ้น นักวิจัยยังคงทำการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างเสียงเพลงกับสมองต่อไป

ขอขอบคุณข้อมูลจาก New Atlas