ทอนซิลอักเสบ! หมอมนูญ ยกเคสผู้ป่วยติดเชื้อแบคทีเรีย ตัดต่อมแล้วเพดาน-ลิ้นยังเจ็บ

นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ หัวหน้าห้องไอซียูเฉพาะทางด้านโรคระบบการหายใจ ผู้ป่วยหนัก และโรคผู้สูงอายุ ประจำโรงพยาบาลวิชัยยุทธ โพสต์ข้อความเกี่ยวกับ ต่อมทอนซิล

โดยระบุว่า ผู้ป่วยหญิงอายุ 34 ปี เจ็บคอที่บริเวณต่อมทอนซิลข้างขวา เจ็บเพดานปาก และเจ็บลิ้น เป็นมาหลายเดือน มีไข้ต่ำๆ เพิ่งเห็นหนองสีเหลืองที่บริเวณต่อมทอนซิลข้างขวา ได้รับการผ่าตัดต่อมทอนซิลข้างขวาออกข้างเดียววันที่ 14 พฤษภาคม 2564  ต่อมทอนซิลขนาด 2 x 1 x 1 เซนติเมตร ผลพยาธิวิทยา พบต่อมทอนซิลอักเสบเรื้อรังและเห็นเชื้อแบคทีเรีย Actinomycetes เป็นสายยาวๆ

หลังผ่าตัดแผลที่ต่อมทอนซิลแห้งดีแล้ว มาปรึกษาเรื่องเจ็บเพดานปาก และเจ็บลิ้น ยังไม่ดีขึ้น

โรคทอนซิลอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย Actinomycetes เป็นโรคที่พบน้อย  ย้อมเชื้อแบคทีเรียเห็นเป็นเชื้อสายยาวๆ  ส่งเพาะเชื้อ ไม่ขึ้นเชื้อแบคทีเรีย เพราะเชื้อนี้เป็นเชื้อแบคทีเรียที่ไม่พึ่งออกซิเจน ที่เห็นหนองเป็นสีเหลืองๆ เพราะเป็นลักษณะพิเศษของเชื้อนี้  

เชื้อนี้อาศัยอยู่ในช่องปาก เหงือกและฟัน สามารถกระจายไปที่ต่อมทอนซิล เพดานปากและลิ้นได้ ในรายนี้ถึงจะตัดต่อมทอนซิลออกแล้ว เพดานปากและลิ้นยังเจ็บ ให้การรักษาด้วยการกินยาเพนิซิลลินต่อเนื่องอีกประมาณ 6 เดือน

รู้จักต่อมทอนซิล

ต่อมทอนซิล คือ เนื้อเยื่อต่อมน้ำเหลืองที่ภายในมีเม็ดเลือดขาวหลายชนิดอยู่ในลำคอทั้งสองข้าง โดยมีหน้าที่หลักในการดักจับและกำจัดเชื้อโรคที่จะเข้าสู่ทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร และมีบทบาทบางส่วนในการสร้างภูมิคุ้มกัน โดยปัญหาที่พบบ่อย คือ ต่อมทอนซิลเกิดการอักเสบ หรือต่อมทอนซิลมีขนาดโตผิดปกติ ส่งผลกระทบกับการหายใจและการกลืนของผู้ป่วยได้
ทอนซิลอักเสบเฉียบพลัน

ภาวะทอนซิลอักเสบเฉียบพลัน

เป็นสาเหตุของการเจ็บคอที่พบบ่อย พบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ โดยพบได้บ่อยกว่าในเด็กอายุน้อยกว่า 10 ปี สาเหตุของการอักเสบมักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียและไวรัส ผู้ป่วยทอนซิลอักเสบมักมีอาการ เช่น เจ็บคอ บางครั้งอาจเจ็บจนร้าวไปหู มีไข้หนาวสั่น กลืนเจ็บ กลืนลำบาก อาจคลำได้ต่อมน้ำเหลืองที่คอบวมโต ในผู้ป่วยเด็กอาจมีน้ำลายไหลหรืออาเจียนหลังทานอาหาร โดยหากมีอาการอักเสบบ่อย ๆ ทำให้ต่อมมีขนาดที่โตขึ้นและอาจกลายเป็นการอักเสบแบบเรื้อรัง มีการอักเสบซ้ำ ๆ ปีละหลายครั้ง หรือระคายเคืองคอเรื้อรัง มีกลิ่นปาก

ข้อบ่งชี้ในการผ่าตัดต่อมทอนซิล

-ผู้ป่วยที่มีภาวะทอนซิลอักเสบเรื้อรัง มีอาการเจ็บคอเรื้อรัง หรือหนองที่ได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะแล้วไม่ดีขึ้น หรือต่อมทอนซิลกลายเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียเรื้อรัง
-ต่อมทอนซิลที่เกิดการอักเสบซ้ำ ๆ จนส่งผลกระทบกับคุณภาพชีวิต เช่น มีไข้ เจ็บคอ ไม่สบายจนต้องหยุดงาน หยุดเรียนบ่อย ๆ
-เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการอักเสบ เช่น ภาวะหนองรอบทอนซิล หรือหนองบริเวณลำคอ ภายหลังภาวะแทรกซ้อนอาการดีขึ้น ผู้ป่วยควรตัดต่อมทอนซิลออกเพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงซ้ำ
-ทอนซิลโตจนเบียดทางเดินหายใจทำให้หายใจลำบากนอนกรนหรือเกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
-ผู้ป่วยที่สงสัยว่าอาจเป็นมะเร็งของต่อมทอนซิลหรือเนื้องอกชนิดอื่น ๆ ที่ต่อมทอนซิล

ที่มา หมอมนูญ ลีเชวงวงศ์ FC / โรงพยาบาลกรุงเทพ