ญี่ปุ่น เจอวิกฤต "ขาดแคลนข้าว" รอบ 20 ปี l การตลาดเงินล้าน

ญี่ปุ่นกำลังประสบปัญหาการขาดแคลนข้าวในช่วงเดือนที่ผ่านมา เนื่องจากสภาพอากาศที่เลวร้ายและการเพิ่มขึ้นของนักท่องเที่ยว ทำให้ซูเปอร์มาร์เก็ต ต้องจำกัดการซื้อคนละ 1 ถุง เนื่องจากความต้องการบริโภคพุ่งสูงสวนทางสต็อกข้าวที่ลดลง ส่งผลให้ราคาข้าวขยับเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง 

ข้าวเป็นวัตถุดิบสำคัญในเมนูอาหารชื่อดังของญี่ปุ่น ตั้งแต่ซูชิ ข้าวปั้น ไปจนข้าวหน้าต่าง ๆ ปัญหาเรื่องข้าวจึงมีความสำคัญมาก แม้จะคาดการณ์กันว่าข้าวใหม่จากฤดูเก็บเกี่ยวปีนี้ที่เริ่มต้นตั้งแต่เดือนกรกฎาคมจะช่วยบรรเทาปัญหาขาดแคลน โดยเฉพาะในเดือนกันยายน ซึ่งจะมีข้าวร้อยละ 40 ของทั้งหมดเข้าสู่ตลาด แต่ราคายังคงขยับขึ้นเนื่องจากปริมาณสำรองข้าวในเชิงพาณิชย์อยู่ในระดับต่ำมากทำให้มีแนวโน้มที่ผู้บริโภคจะเผชิญกับราคาข้าวพุ่งสูงไปจนถึงเดือนตุลาคม

ข้อมูลจากกระทรวงเกษตร ป่าไม้และประมงของญี่ปุ่น ระบุว่า เมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา ปริมาณข้าวสำรองเชิงพาณิชย์ลดลงอยู่ที่ระดับ 1.56 ล้านตัน ซึ่งเป็นระดับต่ำสุดในรอบกว่า 20 ปี นับตั้งแต่กระทรวงฯ เริ่มเก็บข้อมูลเรื่องนี้ในปี 2542 ทั้งบรรดาผู้ค้าส่งและผู้ค้าปลีกจะใช้ตัวเลขนี้สำหรับการประเมินความสมดุลของความต้องการบริโภคกับปริมาณผลผลิตในปีหน้า

ทั้งนี้ มีหลายสาเหตุที่ทำให้ญี่ปุ่นเผชิญภาวะขาดแคลนข้าว ได้แก่ 1.ปริมาณการผลิตข้าวสำหรับเป็นอาหารในญี่ปุ่นลดลง เนื่องจากชาวนาบางส่วนถึงวัยเกษียณและเสียชีวิต ขณะที่มีคนหนุ่มสาวน้อยลงที่อยากทำอาชีพนี้ 

2.ปัญหาคลื่นความร้อนและภัยแล้งในช่วงครึ่งหลังของปีที่แล้วส่งผลกระทบต่อผลผลิต 

3.ชาวญี่ปุ่นซื้อข้าวตุนไว้รับมือฤดูไต้ฝุ่นและแผ่นดินไหว 

4.การที่ชาวต่างชาติแห่ท่องเที่ยวและนิยมบริโภคอาหารญี่ปุ่นมากขึ้น 

5.นโยบายควบคุมการผลิตข้าวของญี่ปุ่นที่ทำให้ปริมาณผลผลิตไม่เพียงพอ

อย่างไรก็ตาม กระทรวงเกษตรฯ ประเมินว่า จำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เยือนญี่ปุ่นส่งผลให้มีความต้องการบริโภคข้าวเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว จากสมมติฐานที่นักท่องเที่ยวแต่ละคนจะกินข้าว 78 กรัมต่อมื้อ และกินข้าว 2 มื้อต่อวัน คาดว่าความต้องการบริโภคข้าวของนักท่องเที่ยวต่างชาติในญี่ปุ่นจะเพิ่มขึ้นจาก 19,000 ตัน ระหว่างเดือนกรกฎาคม ปี 2565 ถึงมิถุนายน ปี 2566 เป็น 51,000 ตัน ระหว่างเดือนกรกฎาคม ปี 2566 ถึงมิถุนายน ปี 2567 หรือเพิ่มขึ้นประมาณ 31,000 ตัน