ความน่ากลัวของ “ความรู้สึกกลัว“ เมื่อประสบเหตุการณ์แผ่นดินไหว

ความกลัวสามารถแพร่กระจายและติดต่อกันได้ได้เหมือนไวรัส

นักจิตวิทยาเรียกว่า Emotional Contagion เมื่อคนหนึ่งแสดงอาการกลัว คนอื่นจะรู้สึกกลัวตามอย่างรวดเร็วโดยไม่รู้ตัว โดยเฉพาะในฝูงชน เช่น ที่หลบภัยหรือสถานีรถไฟช่วงแผ่นดินไหว ความตื่นตระหนกสามารถแพร่กระจายภายในเวลาไม่ถึง 60 วินาที

ความกลัวที่เกินพอดีอาจกลายเป็นบาดแผลในใจ

หลังภัยพิบัติ เช่น แผ่นดินไหว คนจำนวนมากไม่สามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ เพราะความกลัวฝังแน่น กลายเป็นPTSD หรือภาวะเครียดหลังเหตุการณ์รุนแรง ซึ่งมีอัตราการพบสูงถึง 15–20%

ความกลัวในPTSDนั้น สามารถมาในรูปแบบที่หลากหลาย เช่น:

-Avoidance: หลีกเลี่ยงสถานที่ บุคคล หรือสถานการณ์ที่ทำให้นึกถึงเหตุการณ์

- Flashbacks: รู้สึกเหมือนเหตุการณ์เกิดขึ้นซ้ำจริงๆ แม้จะอยู่ในสถานการณ์ปลอดภัย

- Nightmares: ฝันร้ายซ้ำๆเกี่ยวกับเหตุการณ์เดิม ส่งผลให้หลับยากและพักผ่อนไม่เพียงพอ

- Hyperarousal: ตื่นตัวตลอดเวลา ตกใจง่าย หงุดหงิด และนอนไม่หลับ

ความกลัวในระดับที่กลายเป็นปัญหาทางจิตเวช

ความกลัวในระดับรุนแรงสามารถเจาะจงไปที่สิ่งใดสิ่งหนึ่งและรุนแรงจนส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น กลัวความสูง กลัวที่แคบ หรือกลัวการเข้าสังคม อาการเหล่านี้เรียกว่า Phobia ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มโรควิตกกังวล คนที่มี Phobia จะรู้ว่าความกลัวของตน “ไม่สมเหตุสมผล” แต่ก็ไม่สามารถควบคุมได้ และมีอัตราการพบถึง 10% ของประชากรในช่วงหนึ่งของชีวิต

แนวทางในการรับมือกับความกลัว

1. รับรู้: ความกลัวเป็นกลไกธรรมชาติ ไม่ใช่ความอ่อนแอ

2. หมั่นสำรวจตัวเอง: หยุดสังเกตความคิดและปฏิกิริยาเมื่อเจอสิ่งกระตุ้น

3. ฝึกการหายใจช้าและลึก การเจริญสติ คือ เทคนิคที่ง่ายที่สุดในการควบคุมระบบประสาทของมนุษย์

4. หลีกเลี่ยงการตัดสินตนเอง: ความกลัวไม่ทำให้เราด้อยค่า

5. ขอความช่วยเหลือ: หากความกลัวเริ่มส่งผลกระทบต่อชีวิต ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต