67 ปี เส้นทางครูไทย จากคำสอนใต้ต้นไม้ สู่ห้องเรียนดิจิทัล

ครูในยุคการเปลี่ยนแปลง วันครูที่เปลี่ยนไปตามยุคสมัย

"แสงเรืองเรืองที่ส่องประเทืองอยู่ทั่วเมืองไทย" 

บทเพลงที่ขับขานถึงครู ผู้เป็นดั่งแสงประทีปนำทางปัญญา หล่อเลี้ยงจิตวิญญาณของผู้เป็นศิษย์มายาวนาน 67 ปี นับจากวันที่ 16 มกราคม 2499 เส้นทางอันยาวไกลที่เต็มไปด้วยน้ำตา รอยยิ้ม ความเหนื่อยล้า และความภาคภูมิใจ ของผู้ที่เลือกเดินบนเส้นทางของ "ผู้ให้" อย่างแท้จริง

ย้อนรอยกลับไปในวันที่จอมพล ป. พิบูลสงคราม ยืนอยู่ท่ามกลางที่ประชุมครูทั่วประเทศ เสียงที่สั่นเครือด้วยความตื้นตันยังก้องกังวาน "เนื่องจากผู้เป็นครูมีบุญคุณ เป็นผู้ให้แสงสว่างในชีวิตของเราทั้งหลาย" คำพูดที่สะท้อนความจริงอันลึกซึ้งถึงความสำคัญของผู้เป็นครู จนนำมาสู่การกำหนดให้วันที่ 16 มกราคม เป็นวันแห่งการรำลึกถึงพระคุณครู วันที่ลูกศิษย์จะได้แสดงความกตัญญูต่อผู้เป็นพ่อแม่คนที่สอง ผู้หล่อหลอมชีวิตด้วยความรักและความปรารถนาดีอันบริสุทธิ์

"ที่อยากเสนอในตอนนี้ก็คือว่า 

เนื่องจากผู้เป็นครู...มีบุญคุณ 

เป็นผู้ให้แสงสว่างในชีวิตของเราทั้งหลาย ข้าพเจ้าคิดว่าวันครูควรมี สักวันหนึ่ง 

สำหรับให้บรรดาลูกศิษย์ทั้งหลายได้แสดงความเคารพ สักการะต่อบรรดาครูผู้มีพระคุณทั้งหลาย 

เพราะเหตุว่าสำหรับ คนทั่วไปถ้าถึงวันตรุษ วันสงกรานต์ 

เราก็นำเอาอัฐิของผู้มีพระคุณบังเกิดเกล้ามาทำบุญ ทำทาน คนที่สองรองลงไปก็คือครูผู้เสียสละ ทั้งหลาย 

ข้าพเจ้าคิดว่าในโอกาสนี้จะขอฝากที่ประชุมไว้ด้วย ลองปรึกษาหารือกันในหลักการ ทุกคนคงจะไม่ขัดข้อง"
- จอมพล ป. พิบูลสงคราม -

-----------------

ภาพของครูในอดีตช่างงดงามและน่าประทับใจ... ครูชนบทที่ต้องเดินเท้าเปล่าฝ่าขุนเขา ลุยลำธาร บุกป่าฝ่าดง เพื่อนำความรู้ไปสู่เด็กๆ ในถิ่นทุรกันดาร บางคนต้องพายเรือฝ่าคลื่นลมแรงไปสอนหนังสือในหมู่บ้านกลางน้ำ หลายคืนที่ต้องพักอาศัยในวัด ห่างไกลครอบครัว อาหารการกินก็ขาดแคลน แต่หัวใจกลับเต็มเปี่ยมด้วยความสุขเมื่อได้เห็นรอยยิ้มและประกายตาแห่งความหวังในดวงตาของเด็กๆ 

ยามเมื่อฝนตก เสียงหยดน้ำกระทบชายคาห้องเรียนไม้เก่าๆ ปะปนกับเสียงท่องบทเรียนของเด็กๆ เป็นทำนองที่ไพเราะที่สุดสำหรับครู บางครั้งต้องสอนใต้ต้นไม้ใหญ่ ใช้กิ่งไม้เขียนตัวหนังสือบนพื้นดิน แต่ความรู้และคุณธรรมที่ครูมอบให้กลับฝังรากลึกในจิตใจของศิษย์ไม่รู้ลืม

วันนี้ โลกหมุนไปไกล... ห้องเรียนไม้ถูกแทนที่ด้วยอาคารคอนกรีต กิ่งไม้และพื้นดินถูกแทนที่ด้วยกระดานอัจฉริยะและแท็บเล็ต ครูต้องปรับตัวกับความท้าทายรูปแบบใหม่ ทั้งเทคโนโลยีที่ก้าวกระโดด พฤติกรรมของเด็กยุคดิจิทัล และความคาดหวังของสังคมที่ทับถมบนบ่าครูหนักอึ้ง

การระบาดของโควิด-19 ที่ผ่านมา ยิ่งตอกย้ำให้เห็นความเสียสละของครูไทย หลายคนต้องก้าวข้ามขีดจำกัดของตัวเอง เรียนรู้การใช้เทคโนโลยีในการสอนออนไลน์แบบเร่งด่วน บางคนต้องใช้เงินเดือนอันน้อยนิดซื้ออุปกรณ์การสอน บางคนต้องนั่งมอเตอร์ไซค์ฝ่าแดดฝ่าฝนไปส่งใบงานให้นักเรียนถึงบ้าน เพราะกลัวว่าเด็กๆ จะเรียนไม่ทัน หลายคนต้องเป็นทั้งครูและนักจิตวิทยา คอยให้กำลังใจเด็กๆ ที่ครอบครัวได้รับผลกระทบจากวิกฤตครั้งนี้

ทุกวันนี้ บทบาทของครูได้เปลี่ยนจาก "ผู้สอน" เป็น "ผู้สร้างแรงบันดาลใจ" ผู้จุดประกายความฝันและความหวังให้เด็กๆ ได้ค้นพบตัวเอง ครูต้องเป็นทั้งผู้ออกแบบการเรียนรู้ นักพัฒนาหลักสูตร นักวิจัย ที่ปรึกษา และผู้ประสานความเข้าใจระหว่างโรงเรียนกับชุมชน ภาระหน้าที่มากมายท่วมท้น แต่หัวใจของความเป็นครูยังคงเต็มเปี่ยมด้วยความรักและความปรารถนาดีที่จะเห็นลูกศิษย์เติบโตเป็นคนดีของสังคม

ในวาระครบรอบ 67 ปีของวันครู เราต้องยอมรับความจริงว่า สังคมไทยยังให้คุณค่ากับครูน้อยเกินไป ทั้งที่ครูคือผู้สร้างอนาคตของชาติ เงินเดือนและสวัสดิการที่ไม่จูงใจ ภาระงานนอกเหนือการสอนที่ท่วมท้น ทำให้คนเก่งคนดีไม่อยากเลือกเดินบนเส้นทางสายนี้ แล้วอนาคตการศึกษาไทยจะเป็นเช่นไร?

วันครูไม่ควรเป็นเพียงวันที่เราจัดพิธีไหว้ครูหรือมอบพวงมาลัยดอกไม้ แต่ควรเป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงอย่างจริงจัง ทั้งการปฏิรูประบบการผลิตและพัฒนาครู การสร้างแรงจูงใจให้คนเก่งคนดีอยากเป็นครู การลดภาระงานที่ไม่จำเป็น และการสร้างระบบนิเวศที่เอื้อต่อการพัฒนาวิชาชีพครูอย่างยั่งยืน

แม้โลกจะเปลี่ยนแปลงไปเพียงใด แต่หัวใจของความเป็นครูจะยังคงงดงามเสมอ ความสุขที่แท้จริงของครูมิใช่อยู่ที่วัตถุหรือผลตอบแทน แต่อยู่ที่การได้เห็นลูกศิษย์เติบโตเป็นคนดีของสังคม นี่คือความภาคภูมิใจที่เงินทองไม่อาจซื้อได้ และเป็นพลังให้ครูทั่วประเทศยังคงยืนหยัดทำหน้าที่ 'ผู้ให้' อย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย เพื่อสร้างอนาคตที่งดงามให้กับแผ่นดินไทยสืบไป

--------

ภาพ Getty Images  

เรียบเรียง : ยศไกร รัตนบรรเทิง บรรณาธิการ Website TNN