หมอมนูญเตือน “ผักบุ้ง - สายบัว” อาจแฝงพยาธิใบไม้ในตับ แนะปรุงสุกก่อนกิน

นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ หัวหน้าห้องไอซียูเฉพาะทางด้านโรคระบบการหายใจ ผู้ป่วยหนัก และโรคผู้สูงอายุ ประจำโรงพยาบาลวิชัยยุทธ โพสต์ข้อความโดยระบุว่า  ติดตามผู้ป่วยที่มีฝีในตับจากพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา (Fascioliasis) หลังการรักษาด้วยยาไตรคลาเบนดาโซล (triclabendazole)

ผู้ป่วยชายอายุ 64 ปี เป็นคนในพื้นที่ภาคเหนือ มีโรคเบาหวาน ความดัน ไขมันในเลือดสูง มาตรวจสุขภาพประจำปี เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2567  ไม่มีไข้ ไม่ปวดท้อง ไม่คลื่นไส้ ไม่อาเจียน กินอาหารได้ปกติ น้ำหนักไม่ลด  ผู้ป่วยกินพืชน้ำ เช่น สายบัว ผักบุ้ง ผักกระเฉด ผักแว่น ตะไคร่น้ำ กินสด ๆ เป็นประจำโดยไม่ได้ปรุงให้สุกก่อน  

ตรวจร่างกาย ไม่มีไข้ ไม่เจ็บใต้ชายโครงข้างขวา ตับไม่โต  เจาะเลือดพบจำนวนเม็ดเลือดขาว 8,500 เซลล์ เป็นเซลล์ชนิด eosinophil สูงถึง 37% (ปกติไม่เกิน 5%) ค่าเอนไซม์ตับปกติ  ทำคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า MRI ของตับพบก้อนขนาด 2.8 × 2.4 × 2.1 ซม.และ 4.5 × 3.1 × 3.3 ซม.ในตับข้างขวา (ดูรูป)  เจาะชิ้นเนื้อตับ ส่งตรวจพยาธิวิทยา เข้าได้กับฝีในตับจากพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา (Fascioliasis) ให้กินยาไตรคลาเบนดาโซล (triclabendazole) 2 เม็ดครึ่งพร้อมอาหาร 2 ครั้ง ห่างกัน 12 ชั่วโมง รวมทั้งหมด 5 เม็ด ไม่มีผลข้างเคียงหลังกินยา

ติดตามคนไข้ 6 เดือนหลังกินยาฆ่าพยาธิ วันที่ 19 สิงหาคม 2567  ไม่ปวดท้อง ไม่มีไข้ กินอาหารได้ เจาะเลือดพบจำนวนเม็ดเลือดขาว 5,620 เซลล์ เป็นเซลล์ชนิด eosinophil 8% (ลดลงเดิม 37%) ติดตามคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า MRI ของตับพบก้อนทั้ง 2 ก้อนในตับข้างขวาขนาดเล็กลงมาก

ยาหลักที่ใช้ในการรักษาพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา (Fascioliasis) คือไตรคลาเบนดาโซล (triclabendazole) ยาตัวนี้เคยขึ้นทะเบียนในประเทศไทยแต่ปัจจุบันหาซื้อที่ไหนก็ไม่ได้ ผู้ป่วยรายนี้ได้ยาจากร้านขายยาในประเทศกัมพูชา ยานี้ผลิตในประเทศอินเดีย 1 กล่องมี 4 เม็ด ราคา 300 บาท เสียเงินค่ายา 600 บาทเท่านั้น ยานี้เป็นยาจำเป็นต้องมีในประเทศไทย ผมเชื่อว่ามีคนไทยจำนวนไม่น้อยป่วยด้วยโรคนี้ ไม่มีโอกาสเข้าถึงยาที่มีประสิทธิภาพและยาราคาถูก ฝากองค์การเภสัชกรรมด้วยครับ

แนะนำคนเหนือและคนอีสานให้ปรุงพืชน้ำ เช่น สายบัว ผักบุ้ง ผักกระเฉด ผักแว่น ตะไคร่น้ำให้สุกก่อนรับประทาน ไม่ควรทานสดๆ เพราะพืชน้ำเป็นตัวนำพยาธิใบไม้ในตับเข้าร่างกาย

ข้อมูลจาก: นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ 

ภาพจาก: นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์