ร้าน "ซูชิ" เปิดเยอะจนล้น! เจอแข่งหนัก ทยอยปิดตัว l การตลาดเงินล้าน

องค์การส่งเสริมการค้าต่างประเทศของญี่ปุ่น (เจโทร) กรุงเทพฯ เผยผลสำรวจร้านอาหารญี่ปุ่นในประเทศไทย ประจำปี 2567 พบว่า ร้านซูชิ ที่มีจำนวนร้านมากที่สุด เมื่อเทียบกับร้านอาหารญี่ปุ่นประเภทอื่น ๆ ตั้งแต่ปี 2563 มีจำนวนลดลง ในการสำรวจปี 2567 โดยลดลงไป ร้อยละ 6.8 เหลือจำนวน 1,279 ร้าน

หากเทียบดูข้อมูลย้อนหลังไป 3 ปี จะเห็นว่าจำนวนร้านซูชิ เริ่มลดลงมาก่อนหน้านี้แล้ว โดยปี 2565 มีจำนวน 1,431 แห่ง แต่ต่อมา ปี 2566 จำนวนลดลงเหลือ 1,372 แห่ง และในปีนี้ก็ลดลงต่อเนื่องอีก

เกี่ยวกับประเด็นนี้ คุณ คุโรดะ จุน ประธาน เจโทร กรุงเทพฯ กล่าวว่า เจโทร สำรวจความคิดเห็นของผู้ประกอบการร้านซูชิ ซึ่งให้ข้อมูล ว่า ซูชิ เป็นร้านอาหารที่มีการแข่งขันสูงจำนวนร้านที่ลดลง เป็นเพราะผู้บริโภคคนไทยยกระดับความต้องการ ซูชิ ที่มีคุณภาพสูง แต่ราคาไม่แพง และร้านที่ตอบโจทย์ความต้องการนี้ ก็มีจำนวนเพิ่มขึ้น ประกอบกับการแข่งขันที่สูงขึ้น ทำให้ร้านที่เน้นแต่การแข่งขันด้วยราคา ก็แข่งขันได้ยากขึ้น

นอกจากนี้ ในช่วงระหว่างปี 2562 ถึงปี 2565 ร้านซูชิแฟรนไชส์ ที่จำหน่ายราคาไม่แพง มีจำนวนเพิ่มมากขึ้น แต่ก็ทำให้ถูกมองว่ามีมากเกินกว่าความต้องการของตลาด ขณะเดียวกัน การบริหารจัดการร้านซูชิ ทำได้ยาก เนื่องจากเป็นของสดที่เก็บรักษาได้ไม่นาน หากไม่ได้ใช้งานก็จะเกิดการสูญเสียด้านวัตถุดิบมากขึ้น

จากหลาย ๆ ปัจจัยที่ว่านี้ ทำให้ผู้ประกอบการบางส่วนตัดสินใจปิดตัวลง และเมื่อความต้องการซูชิราคาถูก ลดลง ก็ทำให้กลุ่มร้านซูชิ ประเภทแฟรนไชส์บางส่วน เมื่อหมดสัญญาแฟรนไชส์ ก็เลือกที่จะไม่ต่อสัญญาอีก

อย่างไรก็ดี ยังมีร้านซูชิ บางส่วนที่ยังไปต่อ ด้วยการเพิ่มเมนูให้หลากหลายมากขึ้น จากเดิมขายแต่ซูชิ ถือเป็นการเปลี่ยนประเภทของร้าน ไปเป็นภัตตาคารอาหารญี่ปุ่นแทน นั่นก็ทำให้จำนวนภัตตาคารอาหารญี่ปุ่น เป็นประเภทที่มีจำนวนมากที่สุดเป็นอันดับหนึ่ง อยู่ที่ 1,439 แห่ง เพิ่มขึ้นในอัตราร้อยละ 6.3 จากปี 2566 ที่มีจำนวน 1,354 แห่ง

สำหรับร้านอาหารญี่ปุ่นประเภทที่มีการเติบโตของจำนวนร้านมากขึ้น เช่น ร้านโซบะ และอุด้ง ในการสรวจปี 2567 มีจำนวน 36 แห่ง เพิ่มขึ้นร้อยละ 16.1, ร้านคาเฟ่ ญี่ปุ่น จำนวน 329 ร้าน เพิ่มขึ้นร้อยละ 13.1, ร้านอิซากายะ มีจำนวน 480 แห่ง เพิ่มขึ้นร้อยละ 9.8 ร้านอาหารทอด มีจำนวน 149 แห่ง เพิ่มขึ้นร้อยละ 9.6 และร้าน ราเมง จำนวน 802 เพิ่มขึ้นร้อยละ 8.2 เป็นต้น 

ทั้งนี้ เจโทร สำรวจร้านอาหารในช่วงระหว่างวันที่ 15 สิงหาคม ถึง 31 ตุลาคม 2567 ที่ผ่านมา ครอบคลุมทั้งร้านที่ให้บริการอาหารญี่ปุ่น และอาหารที่มีการดัดแปลงให้เป็นสไตล์ญี่ปุ่น รวมถึงร้านอาหารที่มีเมนูอาหารญี่ปุ่นเกินครึ่งหนึ่งของเมนูทั้งหมด เน้นเฉพาะร้านที่มีการจัดที่นั่งสำหรับลูกค้าแบบถาวร จึงไม่นับรวมร้านดีลิเวอรีแบบไม่มีหน้าร้าน 

ซึ่งภาพรวมของร้านอาหารญี่ปุ่น ปี 2567 มีจำนวนรวมทั้งสิ้น 5,916 ร้าน เพิ่มขึ้น 165 แห่ง โดยมีอัตราการเพิ่มขึ้นร้อยละ 2.9 จากปีที่แล้ว แบ่งเป็นร้านที่อยู่ในพื้นที่กรุงเทพฯ มีจำนวนมากที่สุด 2,672 ร้าน, ส่วน 5 จังหวัดปริมณฑล มีร้านอาหารญี่ปุ่น 873 ร้าน และต่างจังหวัด 2,371 ร้าน กระจายอยู่ทั่วประเทศ 

เมื่อเปรียบเทียบกับปี 2566 ร้านอาหารญี่ปุ่นในประเทศไทยมีจำนวน 5,751 ร้าน เพิ่มขึ้น 426 ร้าน หรือเติบโตร้อยละ 8 จากปีก่อนหน้า แสดงให้เห็นว่าการเติบโตในปี 2567 เป็นการเติบโตแบบชะลอตัวลง

และจากผลสำรวจกลุ่มผู้ประกอบการร้านอาหารญี่ปุ่น สะท้อนถึงสถานการณ์ในปีที่ผ่านมา บอกว่าเกิดจากเศรษฐกิจไทยอยู่ในช่วงชะลอตัว ทำให้กำลังซื้อของผู้บริโภคลดลง ร้านอาหารต่าง ๆ พยายามดึงดูดลูกค้าด้วยการจัดโปรโมชัน และการปรับเมนูอาหาร เพื่อสร้างความแปลกใหม่ให้มากขึ้น ขณะเดียวกัน การแข่งขันที่รุนแรง ทั้งร้านอาหารญี่ปุ่น และอุตสาหกรรมร้านอาหารโดยรวม เป็นอีกสาเหตุที่ทำให้จำนวนร้านอาหารญี่ปุ่นเพิ่มในอัตราชะลอตัวลง

อย่างไรก็ตาม ประธาน เจโทร กรุงเทพฯ กล่าวว่า ร้านราเมง ที่มีคุณภาพกำลังได้รับความนิยมมากขึ้น ซึ่งร้านอาหารญี่ปุ่นหลายแห่งยังสามารถดึงดูดความสนใจของผู้บริโภคด้วยเมนู และรูปแบบการบริหารใหม่ ๆ ซึ่งจากการที่ผู้บริโภคคนไทยมักจะมองหาสิ่งใหม่ ๆ อยู่เสมอ หากมีร้านอาหาร หรือเมนูที่มีความแปลกใหม่ ตอบสนองรสนิยมของคนไทย ก็มีโอกาสที่จะสร้างความต้องการใหม่ ๆ ขึ้นมาได้

และมองว่า มีร้านอาหารญี่ปุ่นที่เป็นเทรนด์ใหม่ ๆ มีแนวโน้มเติบโตในประเทศไทยในอนาคตด้วย เช่น ร้านอาหารที่ขายเฉพาะเมนู ซึ่งในญี่ปุ่นกำลังได้รับความนิยม และในไทยก็เป็นแนวโน้มที่ดีเช่นกัน รวมถึงอาหารญี่ปุ่นสไตล์ตะวันตก ก็ได้รับความนิยมมากขึ้น เช่น แฮมเบิร์ก ที่คาดว่าในอนาคตจะมีลักษณะแบบนี้เข้ามาในไทยมากขึ้น รวมถึงร้านแบบนั่งคนเดียว ก็จะมีเพิ่มมากขึ้นอีก รวมไปถึงร้านอาหาร ที่มีการจัดแสดงโชว์ศิลปะ และการแสดงภายในร้าน ก็เชื่อว่าจะมีลักษณะแบบนี้เกิดขึ้นในอนาคตด้วย

ส่วนแนวโน้มของธุรกิจร้านอาหารญี่ปุ่น จะเป็นไปตามภาวะเศรษฐกิจ และแนวโน้มของอุตสาหกรรมโดยรวม ด้วย ซึ่งข้อมูลจาก ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดการณ์ว่า ร้านอาหารประเภทให้บริการเต็มรูปแบบ ที่ร้านอาหารญี่ปุ่นจำนวนมากจะรวมอยู่ในร้านประเภทนี้ จะมีอัตราการเติบโตที่ร้อยละ 2.9 ในปี 2568 หรือมีมูลค่าราว 213,000 ล้านบาท เป็นอัตราการเติบโตลดลงจากปี 2567 ที่มีมูลค่าราว 207,000 ล้านบาท เติบโตที่ร้อยละ 6.8 

จากผลสำรวจผู้ประกอบการร้านอาหาร ให้มุมมองว่า ปัจจุบันร้านอาหารในภาพรวม ที่เปิดใหม่มีจำนวนมากขึ้น ส่งผลให้ผู้บริโภคมีทางเลือกที่หลากหลายขึ้น แต่คาดว่าอาหารญี่ปุ่น จะยังเป็นที่ต้องการของผู้บริโภคคนไทย เนื่องจากประเทศไทย มีการรับประทานอาหารญี่ปุ่นมาเป็นเวลานาน ทำให้คนไทยคุ้นเคยกับอาหารญี่ปุ่นเป็นอย่างดี

และการที่นักท่องเที่ยวคนไทย เดินทางไปญี่ปุ่นมากขึ้น ทำให้ได้รับความรู้และประสบการณ์เกี่ยวกับอาหารญี่ปุ่นเพิ่มมากขึ้น ส่งผลให้เกิดแนวโน้มความต้องการบริโภคอาหารญี่ปุ่นแบบดั้งเดิม ตลอดจนมีการติดตามเทรนด์ใหม่ ๆ ของร้านอาหารญี่ปุ่นเพิ่มมากขึ้น 

แต่อุปสรรค นอกจากจะมีปัจจัยด้านเศรษฐกิจและการแข่งขันสูงแล้ว ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ด้วย โดยเฉพาะต้นทุนที่สูงขึ้น ทั้งราคาวัตถุดิบ ค่าแรง และค่าเช่าพื้นที่ ล้วนเป็นอุปสรรคของธุรกิจร้านอาหาร ที่ไม่ได้เจาะจงว่าเป็นร้านอาหารญี่ปุ่นเท่านั้น 

ทั้งนี้ ร้านอาหารญี่ปุ่นมีความสำคัญในการเผยแพร่วัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นไปสู่นานาประเทศทั่วโลก รวมถึงไทย และมีบทบาทสำคัญในการขยายการส่งออกผลผลิตเกษตร ป่าไม้ ประมง และสินค้าอาหารจากญี่ปุ่น อีกด้วย

สำหรับในไทย สินค้าเกษตร 5 อันดับแรกของญี่ปุ่นที่ส่งออกมาไทย ปีที่ผ่านมา มีมูลค่าการค้าเพิ่มขึ้น ได้แก่

ปลาคัตสิโอะ และปลาจำพวกมากุโระ มูลค่าส่งออก 7,800 ล้านเยน (เป็นข้อมูลระยะ 11 เดือน ปี 2567)

ถัดมาคือ ปลาฮิวาชิ หรือปลาซาดีน มูลค่า 5,500 ล้านเยน

อันดับ 3 หอยเชลส์ มูลค่า 3,900 ล้านเยน 

อันดับ 4 เนื้อวัว มูลค่า 3,700 ล้านเยน 

และหนังหมู อันดับ 5 มูลค่า 3,400 ล้านเยน

โดยไทย เป็นตลาดส่งออกสินค้าเกษตรของญี่ปุ่น อยู่ที่อันดับ 7 จากทั่วโลก มูลค่าส่งออกในระยะ 11 เดือนปี 2567 มีมูลค่ารวม 572,000 ล้านเยน เพิ่มขึ้นร้อยละ 23.2 จากช่วงเดียวกันของปีก่อน