"ดร.สนธิ" ไขข้อสงสัย ปีนี้ทำไมหนาวนาน?

ดร.สนธิ คชวัฒน์ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ชมรมนักวิชาการสิ่งแวดล้อมไทย โพสเกี่ยวกับ สาเหตุที่ทำให้อากาศประเทศไทยในปีนี้หนาวกว่าปกติ โดยระบุว่า

ในปีนี้ ประเทศไทยเผชิญกับสภาพอากาศที่หนาวเย็นกว่าปกติ ซึ่งเป็นผลมาจากหลายปัจจัยที่เชื่อมโยงกัน โดยหนึ่งในปัจจัยสำคัญคือความหนาวเย็นที่เกิดขึ้นในประเทศจีน ซึ่งถือว่าหนาวที่สุดในรอบ 30 ปี ในเดือนธันวาคม 2567 เมืองโม่เหอ มณฑลต้าซิงอันหลิงของจีน ซึ่งตั้งอยู่ทางตอนเหนือสุดของประเทศ มีอุณหภูมิลดลงถึง -53 องศาเซลเซียส พร้อมกับหิมะตกหนักในหลายพื้นที่ ปรากฏการณ์นี้เกิดจาก Polar Vortex ซึ่งเป็นมวลอากาศเย็นจัดที่ปกติจะวนอยู่ในบริเวณขั้วโลกเหนือ แต่ในปีนี้ มวลอากาศดังกล่าวได้แผ่ขยายลงมาสู่พื้นที่ตอนล่าง รวมถึงจีน

นอกจากนี้ยังได้รับอิทธิพลจาก Polar Vortex คือระบบลมที่หมุนวนรอบขั้วโลกเหนือ มีลักษณะคล้ายกำแพงที่กั้นอากาศเย็นจากขั้วโลกไม่ให้แผ่ขยายลงสู่พื้นที่เขตร้อน โดยกระแสลม Polar Jet Stream มีบทบาทสำคัญในการรักษาสมดุลนี้ อย่างไรก็ตาม ภาวะโลกร้อนที่ทำให้อุณหภูมิโลกเพิ่มสูงขึ้นมากกว่า 1.5 องศาเซลเซียสเมื่อเทียบกับยุคก่อนปฏิวัติอุตสาหกรรม ได้ส่งผลกระทบต่อระบบลมดังกล่าว กระแสลม Polar Jet Stream อ่อนกำลังลงและเบี่ยงเบนทิศ ทำให้มวลอากาศเย็นจากขั้วโลกเหนือแผ่ลงมาสู่พื้นที่ทางใต้ ส่งผลให้ประเทศจีนเผชิญกับอากาศหนาวเย็นสุดขั้ว

ผลกระทบจากความหนาวเย็นในจีนยังส่งผลต่อประเทศไทยโดยตรง มวลอากาศเย็นจากจีนได้แผ่ขยายลงมายังภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย ทำให้เกิดอุณหภูมิที่ลดต่ำลงและคงอยู่นานกว่าปกติ มวลอากาศเย็นที่มีกำลังแรงนี้ไม่เพียงแต่ทำให้อากาศหนาว แต่ยังส่งผลต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชน

หนึ่งในปัญหาที่เกิดขึ้นคือ "อากาศปิด" ซึ่งเกิดจากความกดอากาศสูงที่ปกคลุมพื้นที่ ทำให้มลพิษในอากาศ เช่น ฝุ่น PM 2.5 ถูกกักไว้และสะสมจนมีค่าที่สูงเกินมาตรฐาน ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยง เช่น เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ป่วยโรคทางเดินหายใจ นอกจากนี้ อากาศเย็นยังเป็นปัจจัยที่ทำให้ไวรัสเจริญเติบโตได้ดีขึ้น ทำให้เกิดโรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ และโรคปอดอักเสบ

ดังนั้น สภาพอากาศที่หนาวเย็นผิดปกติในประเทศไทยปีนี้เป็นผลมาจากการเชื่อมโยงกันของปรากฏการณ์ Polar Vortex และผลกระทบจากภาวะโลกร้อน การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลกส่งผลให้เกิดอากาศที่แปรปรวนและรุนแรงมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นฤดูหนาวที่หนาวจัด หรือฤดูร้อนที่ร้อนจัด ประเด็นนี้เป็นสิ่งที่สะท้อนถึงความสำคัญของการดูแลสิ่งแวดล้อมเพื่อลดผลกระทบในอนาคต

ที่มา: Sonthi Kotchawat