TNN ความมั่นคงด้านอาหารของจีน ... จากเชิงลบสู่เชิงบวก (ตอน 3) โดย ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร

TNN

คอลัมนิสต์

ความมั่นคงด้านอาหารของจีน ... จากเชิงลบสู่เชิงบวก (ตอน 3) โดย ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร

ความมั่นคงด้านอาหารของจีน ... จากเชิงลบสู่เชิงบวก (ตอน 3) โดย ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร

ความมั่นคงด้านอาหารของจีน ... จากเชิงลบสู่เชิงบวก (ตอน 3) โดย ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน

ประเด็นคำถามที่ 3 หลังจากที่จีนเคยประสบปัญหาการขาดแคลนอาหารมาจนถึงปัจจุบันที่จีนสามารถต่อยอดและช่วยประเทศอื่นๆ ปลูกข้าวได้แล้ว ประเด็นนี้กำลังบอกอะไรแก่โลกบ้าง?


ประการแรก จีน “มุ่งมั่น” ที่จะเพิ่มระดับความมั่นคงด้านอาหารของประเทศอย่างจริงจัง และ “มองไกล” ไม่อยากเห็นชาวจีนและมวลมนุษยชาติของโลกต้องเผชิญกับ “ความอดอยาก” อีก 


ในภาพใหญ่ รัฐบาลจีนโดยสถาบันวิทยาศาสตร์การเกษตรแห่งชาติจีน (China Academy of Agricultural Science) ซึ่งถือเป็นองค์กรวิจัยด้านการเกษตรระดับชาติของจีน ได้กําหนดเป้าหมายการวิจัยที่ครอบคลุม 6 ด้าน ได้แก่ เมล็ดพันธุ์ พื้นที่เพาะปลูก เครื่องจักรกลการเกษตร ความปลอดภัยทางชีวภาพ การเกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและคาร์บอนต่ำ และการพัฒนาพื้นที่ชนบท 


ซึ่งนำไปสู่การวิจัยและพัฒนาสายพันธุ์ข้าว การวิจัยเทคโนโลยีการเพาะปลูกข้าวในพื้นที่ที่แตกต่างและท้าทาย และการพัฒนาเครื่องจักรกลและอุปกรณ์ทางการเกษตรสมัยใหม่ 


ดังที่เราเห็นการส่งเสริมเทคโนโลยีการทำเกษตรอินทรีย์แบบแห้งในมณฑลชานซี ซึ่งมีภูเขาและเนินเขาคิดเป็นถึง 80% ของพื้นที่ทั้งหมด การปลูกข้าวในน้ำกร่อยในพื้นที่ปากแม่น้ำแยงซีเกียง และการปลูกข้าวในทะเลทรายในมณฑลซินเจียง และนำไปขยายผลในเชิงภูมิศาสตร์ผ่านเครือข่ายนวัตกรรมการเกษตรสมัยใหม่แบบรวมศูนย์และกระจายในหลายระดับ ทั้งในแนวตั้งและแนวนอน


นอกจากนี้ CAAS ยังส่งผู้เชี่ยวชาญในแต่ละด้านดังกล่าวไปช่วยถ่ายทอดเทคโนโลยีและขยายผลไปสู่การปรับปรุงธุรกิจการเกษตรขนาดเล็กให้มีความทันสมัย ซึ่งช่วยเพิ่มผลผลิตในหลายพื้นที่ในวงกว้างที่ขึ้นอยู่กับ “ฟ้าฝน” หรือมีแหล่งน้ำเพื่อการเพาะปลูกที่จำกัด ซึ่งช่วยลดต้นทุนค่าใช้จ่ายในการใช้เครื่องจักรกลการเกษตรไปได้มาก


ประการถัดมา ในช่วงหลายปีหลัง CAAS ยังพยายาม “ต่อยอด” ออกไปนอกประเทศ โดยทํางานร่วมกับนักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกเพื่อพัฒนาโครงการวิทยาศาสตร์ขนาดใหญ่ระดับนานาชาติ และนำเอานวัตกรรมที่ค้นพบจำนวนมากดังกล่าวไปร่วมมือและถ่ายทอดไปยังหลายประเทศในโลก 


ซึ่งทำให้หลายภูมิภาคที่มีพื้นที่ชายฝั่งทะเล (หรือพื้นที่ที่เคยเป็นทะเล) เทือกเขา และทะเลทราย สามารถก้าวข้ามสภาพแวดล้อมที่จำกัดและความยากลำบากในการเพาะปลูกที่เคยเผชิญอยู่ได้ และพัฒนาขึ้นเป็น “แหล่งผลิตอาหารใหม่” ของโลก


นอกจากผลิตภาพที่เพิ่มขึ้นแล้ว นานาประเทศยังพลอยได้รับประโยชน์มหาศาลจากการถ่ายทอดนวัตกรรมเหล่านี้ และช่วยลดความกังวลใจในเรื่องปากท้องในประเทศของตนเอง บางรายสามารถพัฒนาขึ้นเป็น “ผู้ส่งออก” ผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญอีกด้วย ซึ่งช่วยขจัดปัญหาการขาดแคลนอาหารโลกไปได้มาก


จีนยังใช้แนวคิดดังกล่าวในการเสริมสร้างความร่วมมือและความสามารถในการผลิตสินค้าเกษตรให้แก่พันธมิตร โดยขยายการถ่ายทอดสายพันธุ์ใหม่ของสินค้าเกษตรจากข้าว ไปยังข้าวโพด และถั่วเหลือง ให้กับบราซิล ซาอุดิอารเบีย เวียตนาม และประเทศอื่นตามแนว “หนึ่งแถบ หนึ่งเส้นทาง”


ความมั่นคงด้านอาหารของจีน ... จากเชิงลบสู่เชิงบวก (ตอน 3) โดย ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร


การดำเนินการดังกล่าวช่วยลดระดับการพึ่งพาการนำเข้าสินค้าเกษตรของสหรัฐฯ ที่มีราคาสูงขึ้น และช่วยเพิ่มปริมาณวัตถุดิบเพื่อเป็นอาหารสัตว์ในด้านหนึ่ง และปรับระดับความมั่นคงทางอาหารของจีนให้สูงขึ้นได้ในอีกด้านหนึ่ง ซึ่งลดแรงกดดันและผลกระทบจากมาตรการกีดกันทางการค้า อาทิ “สงครามการค้า” (Trade War) ที่สหรัฐฯ กดดันจีนในช่วงหลายปีหลัง 


ภายหลังการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐฯ สิ้นสุดลง จีนอาจเปลี่ยนจาก “มังกร” เป็น “แพะ” ทางการเมืองอย่างเป็นรูปธรรมอีกครั้ง ผลการเลือกตั้งอาจส่งผลให้ “สงครามการค้า” ระหว่างจีนและสหรัฐฯ ขยายวงกว้างและรุนแรงขึ้น 


แต่ผมก็เชื่อว่า จีนจะไม่ยอมเป็น “เป้านิ่ง” และการดำเนินนโยบายความมั่นคงด้านอาหารของจีนอาจจะทวีความเข้มข้นยิ่งขึ้นเช่นเดียวกัน 


อีกหนึ่งประเด็นสำคัญที่ผมถูกยิงคำถามก็คิอ ปัจจุบัน จีนใช้นวัตกรรมในการเพิ่มผลผลิตผ่านการเพาะปลูกและปศุสัตว์อย่างไรบ้าง?


ท่านผู้อ่านอาจทราบกันดีอยู่แล้วว่า ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จีนพยายามนำเอานวัตกรรมด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาใช้ประโยชน์เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังจะเห็นได้จากการใช้ระบบและอุปกรณ์ที่ทันสมัยในการทำเกษตรอย่างหลากหลาย อาทิ อินเทอร์เน็ตแห่งสรรพสิ่ง บิ๊กดาต้า ปัญญาประดิษฐ์ หุ่นยนต์ โดรน และกล้องวงจรปิด รวมทั้งระบบการตรวจวัดสภาพดิน และการเปิดและดูดน้ำกลับ


การนำสิ่งเหล่านี้มาประยุกต์ใช้ในด้านการเกษตรทำให้เกษตรกรจีนจำนวนมากไม่ต้องเหนื่อยขับขี่จักรยานไฟฟ้าเพื่อตรวจเทือกสวนไร่นาดังเช่นในอดีต แต่ปล่อยโดรนบินไปสำรวจและมองผ่านจอคอมพิวเตอร์ขณะนั่งจิบชาอย่างสบายอารมณ์ 


ยิ่งในบางพื้นที่ที่มีลักษณะเฉพาะทางภูมิศาสตร์ เช่น พื้นที่ภูเขา โดรนที่ปรับแต่งสําหรับการตรวจสอบและเชื่อมต่อกับแท็บเล็ตก็สามารภใช้ควบคุมการรดน้ำพืชผลจากระยะไกลได้อีกด้วย  


เครื่องมือและอุปกรณ์เหล่านี้ยังใช้ประโยชน์ในการตรวจจับสภาพอากาศ ระดับความชื้นในดิน และเวลาเก็บเกี่ยวที่เหมาะสม ซึ่งช่วยในการวางแผนล่วงหน้าและประหยัดเวลาในการเก็บเกี่ยวผลผลิตอีกด้วย


ในมณฑลเหอหนาน แหล่งเพาะปลูกข้าวสาลีและธัญพืชที่สำคัญที่สุดของจีน ข้อมูลที่มีความสำคัญต่อเกษตรกรจะถูกส่งจากกรมการเกษตรท้องถิ่นผ่านเข้าสู่ระบบอัจฉริยะในพื้นที่ อันประกอบด้วยเสาที่ติดตั้งแผงโซล่าเซลล์ กล้องความละเอียดสูง และเซ็นเซอร์ตรวจจับสภาพดินและสภาพอากาศ ซึ่งเปรียบได้กับ “เสาอัจฉริยะ” รวมทั้งศูนย์รวบรวมข้อมูลดาวเทียมระยะไกล


ข้อมูลดังกล่าวจะถูกส่งต่อไปยัง "สมองดิจิตัล" ของหุบเขาด้านการเกษตรแห่งตอนกลางของจีน โดยได้รวบรวมข้อมูลดาวเทียมระยะไกลและจุดกระจายข้อมูลจากเสาอัจฉริยะจำนวนมากในสถานีตรวจสอบหลายจุดในพื้นที่ 


ทั้งนี้ พื้นที่ตอนกลางของจีนครอบคลุมบางส่วนของมณฑลชานซี เหอหนาน หูเป่ย หูหนาน อานฮุย และเจียงซี ซึ่งเป็นที่ตั้งของ “หุบเขาเมล็ดพันธุ์” ฐานที่มั่นของหยวน หลงผิง (Yuan Longping) “บิดาแห่งข้าวพันธุ์ผสม” และสำนักงานใหญ่ของกิจการข้าวชั้นนำของจีนอย่าง “Longping High-Tech” ที่พร้อมสรรพทั้งฮาร์ดแวร์และซอฟท์แวร์


ขณะเดียวกัน สมองดิจิตัลจะเป็นแพลตฟอร์มที่ทำหน้าที่ประมวลผลข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับสภาพอากาศ ความชื้นในดิน ความอุดมสมบูรณ์ของดิน และสภาพของพืชผลสินค้าเกษตรผ่านแบบจําลองข้อมูลที่เกี่ยวข้อง ก่อนส่งต่อไปยังเกษตรกรเพื่อช่วยในการปรับปรุงสายพันธุ์ การพัฒนาการเกษตรอัจฉริยะ และการพัฒนาพื้นที่เพาะปลูกที่มีมาตรฐานสูง 


เมืองซินเซียง (Xinxiang) ทางตอนเหนือของมณฑลเหอหนาน ถือเป็น “เมืองนำร่อง” ในการดำเนินโครงการนี้ โดยครอบคลุมพื้นที่กว่า 1,600 ตารางกิโลเมตร เป็นที่ตั้งขององค์กรเมล็ดพันธุ์ 74 แห่งและแพลตฟอร์มการวิจัย 53 แห่งในระดับมณฑลหรือสูงกว่า


จีนยังมีนวัตกรรมดีๆ อีกมากให้ค้นหา แต่วันนี้พื้นที่ของผมหมดลง ไปคุยกันต่อตอนหน้าครับ ...




ภาพจาก AFP

ข่าวแนะนำ

ข่าวที่เกี่ยวข้อง