น้ำทะเลร้อนจัดกำลังจะฆ่า “ปลาการ์ตูน” หลังดอกไม้ทะเล ปะการังเกิดการฟอกขาวหนัก

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ นักวิทยาศาสตร์ทางทะเล และอาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้โพสต์ผ่าน Facebook : Thon Thamrongnawasawat สถานการณ์ทะเลเดือดจากโลกร้อนกำลังฆ่าปลาการ์ตูนที่อาศัยอยู่ในทะเลตรัง หลังเพื่อนธรณ์ส่งรูปมาให้ดูซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นตอนนี้น้ำร้อนจัด ปะการังน้ำตื้นฟอกขาว ดอกไม้ทะเลก็เช่นกัน ดอกไม้ทะเลเหมือนปะการัง เธอมีซูแซนทาลี่ (สาหร่ายจิ๋ว) ในเนื้อเยื่อ ช่วยให้พลังงานและสารจำเป็น เมื่อทะเลร้อนผิดปรกติ สาหร่ายจิ๋วจากไป สีดอกไม้ทะเลซีดจางลง จนท้ายสุดกลายเป็นสีขาวในภาพมีทั้งขาวจั๊วะและสีซีดจางจนเกือบขาว ลองสังเกตนะครับ ดอกไม้ทะเลทนกว่าปะการัง แม้จะฟอกขาวพร้อมกัน แต่ดอกไม้ทะเลได้อาหารบางส่วนจากการจับเหยื่อด้วยเข็มพิษ

ขณะที่ปะการังได้พลังงานเกือบทั้งหมดจากซูแซนทาลี่ เมื่อไม่มี ปะการังจึงตายง่ายกว่า ดอกไม้ทะเลมีกลไกทำให้เข็มพิษยังทำงานแม้ตอนฟอกขาว เราคงไม่คิดจะจับ โดนดอกไม้ทะเล แต่ขอให้รู้ไว้แม้จะฟอกขาว แต่ถ้าน้ำเย็นกลับมา ดอกไม้ทะเลส่วนใหญ่ไม่ตาย ปัญหาคือพวกเธอจะตัวเล็กลง อ่อนแอ และอาจใช้เวลาหลายเดือนกว่าสีจะกลับมาเป็นปรกติ ปลาการ์ตูนยังคงมีบ้านต่อไป ทว่า ไม่ใช่ทุกอย่างจะราบรื่นในกรณีดอกไม้ทะเลตาย โอกาสรอดของปลาการ์ตูนที่อยู่กอนั้นแทบไม่มี ปลาจะว่ายหนีไปกออื่นได้ยาก ตัวที่อยู่ก่อนหน้าจะไม่ยอมและขับไล่ ปลาการ์ตูนไม่สามารถอยู่เพียงลำพังในทะเลได้ครับในกรณีที่ดอกไม้ทะเลเล็กลง ปลาการ์ตูนที่อยู่อาจลดจำนวนเพื่อให้เหมาะสมกับขนาดของบ้าน ตัวที่ไปต่อไม่ได้ก็ตายแน่ 

นักวิทยาศาสตร์พบว่า ในช่วงน้ำร้อนจัด ปลาการ์ตูนที่อยู่กับดอกไม้ทะเลฟอกขาว จะอ่อนแอมากกว่าปรกติ คล้ายมีความเครียด กลายเป็นเหยื่อปลาอื่นง่ายที่สำคัญ อัตราฟักออกจากไข่ของลูกปลาการ์ตูนจะลดลงเกินครึ่งหรือกว่านั้นปลาการ์ตูนวางไข่ติดพื้นข้างฐานดอกไม้ทะเล เราสามารถนับได้ว่ารอดแค่ไหน เมื่อนำทุกอย่างมารวมกัน ตาย ตัวเล็กลง ปลาอ่อนแอ ลูกปลาเกิดน้อยลงมาก เราจะเห็นว่าแม้น้องนีโมจะน่ารัก แต่ก็เจอผลกระทบจากทะเลเดือดเต็มๆ แต่ปลาน้อยสู้ยิบตา เพื่อนธรณ์เชื่อไหมว่า นีโมก็ช่วยบ้านของเธอนะ การศึกษาในทะเลพบว่าดอกไม้ทะเลที่มีปลาการ์ตูนอยู่ด้วย จะฟื้นตัวจากการฟอกขาวเร็วกว่าดอกไม้ที่ไร้ปลาเยอะเลย

ทำไม ? นั่นเป็นสิ่งที่นักวิทยาศาสตร์ทางทะเลกำลังค้นคว้าหาคำตอบ เมื่อดูในภาพ มีดอกไม้ทะเลฟอกขาวหลายกอ เริ่มน่าเป็นห่วงครับ ทางช่วยคือดูอยู่ห่างๆ อย่าไปรบกวนปลาในช่วงอ่อนแอ เพราะอาจส่งผลต่อปลาที่ไม่ค่อยปรกติ ยังอาจส่งผลต่ออัตราฟักไข่ที่ต่ำมากอยู่แล้วเพราะน้ำร้อน

ผมมีประสบการณ์จากการเจอดอกไม้ทะเลฟอกขาวทั้งดงที่กระบี่ในปี 58 แต่สุดท้ายพวกเธอรอดมาได้เกือบหมด 

ปลานีโมบางส่วนก็รอดครับ ใช้เวลาอีก 1-2 ปี จำนวนเริ่มเพิ่มขึ้นทีละน้อยจึงหวังว่าในหนนี้ ทั้งดอกไม้ทะเลและปลาการ์ตูนจะฝ่าฟันรอดมาได้ 

อย่างไรก็ตาม น้ำปีนี้ร้อนจัด ต้องภาวนาให้ฝนตกลงมานานๆ เมฆบังแดดเยอะๆ ที่สำคัญ เราอย่าซื้อดอกไม้ทะเลมาเลี้ยง บอกได้ว่ารอดยาก ที่สำคัญคือผิดกฏหมาย ดอกไม้ทะเลเป็นสัตว์คุ้มครอง เพื่อนธรณ์เห็นใครขาย เลี้ยง มีไว้ในครอบครอง หากไม่ใช่เพื่อการวิจัยหรือหน่วยงานราชการหรือมีใบอนุญาต สามารถแจ้งกรมทะเลได้โดยตรง ต่างจากปลาการ์ตูนที่ปัจจุบันเพาะเลี้ยงได้ ร่วมลุ้นให้ดอกไม้ทะเลและปลาการ์ตูนฝ่าฟันทะเลเดือดในช่วงนี้ไปให้ได้แล้วช่วยกันลดโลกร้อนด้วยนะ เราคงไม่อยากเป็นผู้ฆ่านีโมใช่ไหมครับ

ขอบคุณภาพจากเพื่อนธรณ์ที่อยู่ตรัง ฝากดูแลดอกไม้ทะเลและน้องนีโมด้วยนะฮะ 

ภาพ/ที่มา: เฟซบุ๊ก Thon Thamrongnawasawat