ไบโอเมตริกซ์คืออะไร? ทำความรู้จักเทคโนโลยีระบุตัวตน “หน้าด่านสกัดอาชญากร”

ไบโอเมตริกซ์ (Biometrics) คืออะไร?

ไบโอเมตริกซ์ หรือ "ข้อมูลชีวภาพ" (บางแห่งเรียกว่า "ข้อมูลชีวมาตร") เป็นข้อมูลเฉพาะที่สามารถใช้ยืนยันตัวบุคคลผ่านลักษณะพิเศษที่แต่ละคนมีไม่เหมือนกัน เช่น ใบหน้า ม่านตา ลายนิ้วมือ ดีเอ็นเอ ตลอดจน พฤติกรรมท่าทางอันได้แก่ เสียงพูด ลายเซ็น วิธีเดิน แผลเป็น

ในกฎหมาย PDPA ของไทย คำว่า "ข้อมูลชีวภาพ" หมายถึง ข้อมูลส่วนบุคคลที่ใช้เทคโนโลยีวิเคราะห์ลักษณะเด่นของบุคคล เพื่อยืนยันตัวตน เช่น ภาพจำลองใบหน้า ม่านตา หรือลายนิ้วมือ

ในปัจจุบัน มีการนำเอาไบโอเมตริกซ์มาใช้ในภาคธุรกิจและหน่วยงาน และ ใช้ร่วมกับปัญญาประดิษฐ์ (AI) โดยถูกนำไปใช้ในหลายอุตสาหกรรม อาทิ  ธุรกรรมทางการเงิน, ระบบการลงทะเบียนยืนยันตัวตน, ควบคุมการเข้าออกพื้นที่สำคัญ หรือแม้กระทั่ง ตรวจดีเอ็นเอเพื่อพิสูจน์ความเป็นทายาท

ไบโอเมตริกซ์ (Biometrics) ช่วยรักษาความปลอดภัย และ การเดินทางได้อย่างไร?

ไบโอเมตริกซ์ สามารถนำมาใช้ในขอวีซ่า และ หนังสือเดินทาง สแกนใบหน้า ลายนิ้วมือ สีตา สีผม และ ลักษณะพิเศษอื่น ๆ ตรวจสอบบุคคลต้องสงสัยช้ระบบเฝ้าระวัง AI เพื่อจับคู่ใบหน้ากับฐานข้อมูลอาชญากร
นอกจากนี้ยังสามารถนำมาใช้ในการตรวจสอบบุคคลเข้าเมืองในสนามบิน จดจำใบหน้า ลักษณะการเดิน หรือโครงสร้างร่างกาย 

ปัจจุบัน บริษัท ท่าอากาศยานไทย จำกัด (มหาชน) (AOT) ได้นำระบบ Biometric มาใช้ในสนามบินหลัก 6 แห่ง ได้แก่
- ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ
- ท่าอากาศยานดอนเมือง
- ท่าอากาศยานเชียงใหม่
- ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย
- ท่าอากาศยานภูเก็ต
- ท่าอากาศยานหาดใหญ่

การใช้งาน Biometric ในสนามบินสำคัญอย่างไร ?

เทคโนโลยี Biometric สามารถช่วยอำนวยความสะดวก เช็กอินและโหลดกระเป๋า  ลดความยุ่งยากซับซ้อน ไม่ต้องใช้เอกสาร ไม่ต้องพกพาสปอร์ตหรือบัตรประชาชนบ่อยครั้ง เพียงสแกนใบหน้า อีกทั้งยังช่วยเพิ่มความเร็วในการตรวจสอบ ลดเวลารอคิวผ่านด่านตรวจคนเข้าเมือง (ตม.)  ลดความเสี่ยงจากการใช้เอกสารปลอม

Biometric ถูกนำไปใช้ในสนามบินหลักหลายแห่งทั่วโลก เช่น สหรัฐอเมริกา  Los Angeles International Airport (LAX), ยุโรป Heathrow Airport (ลอนดอน), เอเชีย: Changi Airport (สิงคโปร์)

สรุปแล้ว ไบโอเมตริกซ์ (Biometrics) เป็นเทคโนโลยีที่มีบทบาทสำคัญในการยืนยันตัวตน ช่วยเพิ่มความปลอดภัยและความสะดวกสบายให้กับการเดินทาง รวมถึงการดำเนินชีวิตในยุคดิจิทัล ปัจจุบันมีการนำระบบนี้มาใช้ในหลายภาคส่วน เช่น การควบคุมคนเข้าเมือง ธุรกรรมทางการเงิน การเข้าถึงพื้นที่สำคัญ และการตรวจสอบอัตลักษณ์บุคคลเพื่อลดความเสี่ยงด้านอาชญากรรม

ในกรณีของประเทศไทย แม้ว่าจะมีรายงานว่าระบบไบโอเมตริกซ์ที่ใช้ในด่านตรวจคนเข้าเมืองหมดอายุไปแล้วกว่า 3 ปี ส่งผลให้เกิดความกังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยของประเทศ แต่สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง (สตม.) กำลังดำเนินการตรวจสอบและชี้แจงข้อเท็จจริง ทั้งนี้ การเร่งนำเทคโนโลยีดังกล่าวกลับมาใช้อย่างเต็มรูปแบบ จะช่วยเสริมสร้างมาตรการรักษาความปลอดภัย ลดช่องโหว่ของอาชญากรรมข้ามชาติ และยกระดับมาตรฐานการเดินทางในประเทศให้ทัดเทียมกับระดับสากล
ด้วยประโยชน์ที่หลากหลายของ Biometric เทคโนโลยีนี้จึงไม่ได้เป็นเพียงเครื่องมือในการตรวจสอบบุคคลเท่านั้น แต่ยังเป็นกุญแจสำคัญสู่การรักษาความมั่นคงและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสังคมในอนาคต